Με
αφορμή την έναρξη των δηλώσεων εμπράγματων δικαιωμάτων στις περιφέρειες τόσο
του Δήμου Αλμωπίας (πόλη της Αριδαίας και χωριά των άλλοτε Δήμων Αριδαίας και
Εξαπλατάνου) όσο και του Δήμου Έδεσσας (άλλοτε Δήμου Βεγορίτιδας -πλέον του
Αγίου Αθανασίου- και άλλοτε Δήμου Έδεσσας πλην της πόλης και των οικισμών
Κλησοχώρι και Προάστιο) ακολουθεί άρθρο σχετικά με τη φύση και τις διαδικασίες
του Κτηματολογίου.
Το
Εθνικό Κτηματολόγιο είναι μία πλήρης καταγραφή όλων των ακινήτων της περιοχής
που κυρήσσεται υπό Κτηματογράφηση καθώς και των δικαιωμάτων που υπάρχουν επί
αυτών των ακινήτων κατά την τρέχουσα χρονική στιγμή και εφ’ εξής.
Το
Εθνικό Κτηματολόγιο είναι ένα θεμελιώδες έργο για την Ελλάδα.
Τα
οφέλη από τη δημιουργία του είναι πρώτιστα η καταγραφή και κατοχύρωση- προστασία
της ιδιοκτησίας των πολιτών.
Αποτελεί
ένα σύστημα πολύ πιο σύγχρονο και ολοκληρωμένο από το σύστημα Υποθηκών και
Μεταγραφών που ισχύει στα Υποθηκοφυλακεία, καθώς ως κτηματοκεντρικά δομημένο
σύστημα το Κτηματολόγιο δίνει τη δυνατότητα έρευνας με βάση το ακίνητο και όχι
το πρόσωπο, όπως συμβαίνει σήμερα στα Υποθηκοφυλακεία.
Παράλληλα,
με τη δημιουργία του Κτηματολογίου δημιουργείται και η κτηματολογική βάση που
δίνει τη δυνατότητα της χωρικής- γεωμετρικής απεικόνισης και καταγραφής των
ακινήτων.
Επιπλεόν,
με τη λειτουργία του Κτηματολογίου δίνεται η δυνατότητα καταγραφής και
κατοχύρωσης δικαιωμάτων, που δεν είναι καταχωρισμένα σε καμία άλλη βάση
δεδομένων, όπως είναι η συνήθης στην ελληνική περιφέρεια άτυπη πρακτική της
χρησικτησίας.
Ως
εκ τούτου, με τη δημιουργία του Κτηματολογίου ενισχύεται η διαφάνεια και η
ασφάλεια στις μεταβιβάσεις ακινήτων, ενώ παράλληλα περιορίζεται η γραφειοκρατεία
με απλούστερες και ταχύτερες διαδικάσιες μεταβίβασης της ακίνητης περιουσίας.)
Υποχρέωση να υποβάλει δήλωση στο Κτηματολόγιο έχει κάθε
φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει εμπράγματο ή εγγραπτέο δικαίωμα σε ακίνητο:
Συγκεκριμένα, υποχρέωση υποβολής δήλωσης έχει ο
ιδιοκτήτης ακινήτου, ο οποίος έχει δικαίωμα κυριότητας, πλήρους ή ψιλής και
κάθε δικαιούχος επικαρπίας, ισόβιας ή ορισμένου χρόνου. Επίσης, υποχρέωση
υποβολής δήλωσης ενώπιον του Κτηματολογίου έχει κάθε δικαιούχος δικαιώματος
προσδοκίας υπό αίρεση ή προθεσμία, κάθε δικαιούχος προσωπικής ή πραγματικής
δουλείας (οποιουδήποτε περιεχομένου, π.χ. διόδου, οίκησης), ο δικαιούχος
εμπράγματης ασφάλειας(υποθήκη, προσημείωση υποθήκης κλπ), κατάσχεσης(συντηρητική,
αναγραστική, αναγγελία απαίτησης που επέχει θέση κατάσχεσης, δήλωση συνέχισης
πλειστηριασμού), εγγραπτέας αγωγής, εγγραπτέας μίσθωσης (χρονομεριστική,
χρηματοδοτική, υπερενναετής) και κάθε άλλου εγγραπτέου δικαιώματος σύμφωνα με
τα οριζόμενα στο Ν.2664/1998.
Η
δήλωση μπορεί να υποβληθεί είτε από τον
ίδιο το δικαιούχο είτε από τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό του δικαιούχου στο
αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης. Σε περίπτωση που κάποιος τρίτος καταθέσει
δήλωση στο Γραφείο Κτηματογράφησης για λογαριασμό του δικαιούχου, απαιτείται
απλή εξουσιοδότηση, δηλαδή χωρίς τη θεώρηση του γνησίου της υπογραφής.
Κατά
την υποβολή δήλωσης ενώπιον του αρμόδιου
Γραφείου Κτηματογράφησης, η δήλωση
πρέπει να συνοδεύεται από απλό φωτοαντίγραφο του δελτίου ταυτότητας του
δηλούντος, απλό φωτοαντίγραφο αποδεικτικού ΑΦΜ(εκκαθαριστικό εφορίας,
λογαριασμός ΔΕΗ) και απλό φωτοαντίγραφο των τίτλων που θεμελιώνουν το δηλούμενο
δικαίωμα.
Η διαδικασία υποβολής δήλωσης γίνεται με
την προσκόμιση της δήλωσης στο αρμόδιο Γραφείο Κτηματογράφησης, τον υπολογισμό
του τέλους Κτηματογράφησης με την έκδοση εντύπου «Προσωρινής Καταχώρισης
Δήλωσης και Υπολογισμού Τέλους», την πληρωμή στη συνέχεια του εν λόγω τέλους
στις συνεργαζόμενες τράπεζες και τέλος την προσκόμιση του πρωτότυπου
παραστατικού πληρωμής της τράπεζας στο Γραφείο Κτηματογράφησης και την παραλαβή
του αποδεικτικού υποβολής δήλωσης.
Η καταβολή του τέλους Κτηματογράφησης
γίνεται σε τράπεζες και ΕΛΤΑ, με την προσκόμιση του εκτυπωμένου εντύπου
υπολογισμού τέλους.
Ειδικές περιπτώσεις δικαιωμάτων:
Όσον
αφορά το δικαίωμα υψούν, αποτελεί
ξεχωριστό δικαίωμα κατά τη σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας, δηλαδή αυτό συμμετέχει
με ξεχωριστό ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο κι ως εκ τούτου υπάρχει
υποχρέωση υποβολής δήλωσης για το εν λόγω δικαίωμα ενώπιον του Γραφείου
Κτηματογράφησης.
Όσον
αφορά τους βοηθητικούς χώρους,
δηλαδή τις αποθήκες και τις θέσεις στάθμευσης, στις περιπτώσεις που δεν
αποτελούν παρακολουθήματα άλλων οριζοντίων ιδιοκτησιών, αλλά αποτελούν
αυτοτελείς και ανεξάρτητους χώρους, δηλαδή συμμετέχουν με ποσοστό συγκυριότητας
επί του γεωτεμαχίου, υπάρχει και σε αυτή την περίπτωση η υποχρέωση υποβολής
δήλωσης στο Κτηματολόγιο.
Σε
περίπτωση δικαιώματος με αιτία κτήσης την έκτακτη χρησικτησία, αν δεν υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση, κατά την
υποβολή της δήλωσης στο Κτηματολόγιο πρέπει να προσκομιστούν και να κατατεθούν
έγγραφα που να αποδεικνύουν τη χρησικτησία, π.χ. λογαριασμοί ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ,
μισθωτήρια, ένορκες βεβαιώσεις, προσύμφωνο, πράξη αναγνώρισης ορίων κλπ. Από τα
έγγραφα αυτά θα πρέπει να αποδεικνύεται η 20ετής νομή και κατοχή του ακινήτου.
Σε
περίπτωση δικαιώματος με αιτία κτήσης κληρονομιά, ακόμη κι αν δεν έχει γίνει αποδοχή κληρονομίας από τους
δικαιούχους, υπάρχει η δυνατότητα υποβολής δήλωσης στο Κτηματολόγιο με την
προσκόμιση των απαραίτητων νομιμοποιητικών εγγράφων κληρονομικού δικαιώματος,
αναλόγα με το αν πρόκειται για εξ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης κληρονομική διαδοχή.
(Συγκεκριμένα,
στην περίπτωση της εκ διαθήκης κληρονομικής διαδοχής, τα απαραίτητα έγγραφα για
τη θεμελίωση του δικαιώματος είναι τα εξής:
α.
Ο τίτλος του κληρονομούμενου- θανόντος,
β.
Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
γ.
Αντίγραφο της δημοσιευμένης διαθήκης,
δ.
Πιστοποιητικό μη δημοσίευσης ετέρας διαθήκης και
ε.
Πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς
Στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου
κληρονομικής διαδοχής, τα απαραίτητα έγγραφα για τη θεμελίωση του δικαιώματος
του κληρονόμου είναι τα εξής:
α.
Ο τίτλος του κληρονομούμενου- θανόντος,
β.
Ληξιαρχική πράξη θανάτου,
γ. Πιστοποιητικό εγγυτέρων-
πλησιεστέρων συγγενών,
δ. Πιστοποιητικό
μη δημοσίευσης διαθήκης και
ε.
Πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς.)
Να
τονίσουμε, τέλος, ιδιαίτερα ότι μέχρι την έναρξη λειτουργίας του γραφείου
Κτηματογράφησης στην περιοχή σας σκόπιμο είναι να εντοπίσετε τυχόν εκκρεμότητες
που ενδεχομένως έχετε σχετικά με την ακίνητη περιουσία σας και να προβείτε στις
απαραίτητες διορθώσεις. Για παράδειγμα, μπορείτε με τη συνδρομή κάποιου νομικού
να ελέγξετε αν οι τίτλοι κυριότητάς σας έχουν μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο,
εάν υπάρχουν σφάλματα στα συμβόλαια, να προβείτε σε άρσεις των διαλυτικών
αιρέσεων στα συμβόλαιά σας ή να τακτοποίησετε εκκρεμή προσύμφωνα. Συγκεκριμένα,
όσον αφορά τα προσύμφωνα καθώς δε μεταγράφονται στα Υποθηκοφυλακεία, δεν
κατοχυρώνουν το δικαιώμά σας, εκτός αν έχουν συμπληρωθεί 20 χρόνια από την
υπογραφή τους, που σε αυτή την περίπτωση μπορούν να αποτελέσουν αποδεικτικό
άσκησης χρησικτησίας. Ωστόσο, καλό είναι να προβείτε σε διορθώσεις τέτοιου
είδους εκκρεμοτήτων και στην οριστικοποίηση των προσυμφώνων σας προκειμένου να
υποβάλετε δηλώσεις στο Κτηματολόγιο με έγγραφα που θεμελιώνουν και κατοχυρώνουν
έναντι τρίτων τα δικαιώματά σας.
