Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Eισήγηση του τότε μεταπτυχιακού φοιτητή α' κύκλου ΠΜΣ Εμμανουήλ Εμμανουηλίδη, με επιβλέποντα καθηγητή τον Ιωάννη Στεφανίδη, στην εκδήλωση του συλλόγου μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων της Νομικής ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2009, με θέμα "60 χρόνια από την υπογραφή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων"

Ι.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εγκρίθηκε πριν από 60 χρόνια από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Αποτελεί την πρώτη λεπτομερή καταγραφή των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών αλλά και την πρώτη αναγνώριση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε όλους τους ανθρώπους ανά τη γη. Η συνεισφορά της ΟΔΔΑ είναι πολύ μεγάλη καθώς ακόμα και σήμερα αποτελεί τη βάση αναφοράς στη διεθνή προστασία των ΔτΑ αλλά και το πρότυπο στο οποίο στηρίζονται άλλα εθνικά συντάγματα, νόμοι και διεθνή κείμενα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

1.1 Η σημασία της ΟΔΔΑ είναι ακόμα μεγαλύτερη αν ιδωθεί υπό το πρίσμα των συνθηκών που επικρατούσαν κατά τη σύναψη και έγκρισή της, αφού μόλις η ανθρωπότητα είχε αρχίσει να ανακάμπτει από έναν καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο, στο οποίο οι γενοκτονίες [1] ήταν συχνές ενώ τα ανθρώπινα δικαιώματα ήταν το τελευταίο που προστατεύονταν. Ακόμα σημαντικό είναι το γεγονός πως κατά τις διεργασίες σύνταξης τα 58 κράτη που συμμετείχαν στα ΗΕ προωθούσαν τις απόψεις για την προστασία των ΔτΑ ανάλογα με τις ιδεολογίες τους, τα πολιτικά τους συστήματα, τις θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις αλλά και το στάδιο οικονομικής ανάπτυξης στο οποίο βρίσκονταν.

1.2 Το περισσότερο μεταφρασμένο έγγραφο σε όλο τον πλανήτη [2] αποτελείται από 30 άρθρα που καθορίζουν τα ιδεώδη πάνω στα οποία η ανθρωπότητα μπορεί να θεμελιώσει την ασφάλεια και ευημερία της. Έτσι η ίδια η Διακήρυξη αναγνωρίζει ότι ο σεβασμός των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων «αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας της δικαιοσύνης και της ειρήνης σε όλο τον κόσμο», αποτελώντας έτσι ένα κοινό υπόδειγμα για όλους τους λαούς [3].

ΙΙ.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΑΨΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ ΟΔΔΑ

Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έως το 1947

1. Προτού την υπογραφή της ΟΔΔΑ είχε προηγηθεί ένας φονικός πόλεμος κατά τη διάρκεια του οποίου ουσιαστικά δεν υπήρχε η έννοια προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. 60 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Β’ Π.Π (20 εκατ. στρατιώτες και 40 εκατ. άμαχοι) [4]. Πολλοί θάνατοι προκλήθηκαν από τις πράξεις γενοκτονίας στις οποίες προέβησαν οι Ναζί, που στράφηκαν κατά Εβραίων, Ρόμα, Σλάβων, ομοφυλοφίλων. Αλλά και η κροατική Ustaše ή οι Ιάπωνες (σφαγή Νάνκινγκ, η οργάνωση Sankō Sakusen) [5] προκάλεσαν πολλούς θανάτους σε βάρος των Σέρβων και Κινέζων αντίστοιχα. Δυστυχώς ακρότητες προκάλεσαν και οι Σύμμαχοι, όπως οι μεταφορές πληθυσμών στην ΕΣΣΔ, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία (Gulag) [6], η επιχείρηση Keelhaul [7], οι εκτοπισμοί Γερμανών μετά την ήττα των Ναζί, οι σφαγές των Πολωνών από τους Σοβιετικούς αλλά και οι βομβαρδισμοί αμάχων όπως στο Τόκυο ή τη Δρέσδη [8].

1.1 Προτού τη λήξη του πολέμου είχαν μεσολαβήσει γεγονότα που έδειχναν την πορεία που θα ακολουθούσε μετά τη λήξη του. Ώθηση προς την καθολική αναγνώριση των αναπαλλοτρίωτων Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έδωσε ο Χάρτης του Ατλαντικού [9]. Αυτός ήταν το προσχέδιο για τον κόσμο μετά τον πόλεμο, και αποτελεί τη βάση για πολλές από τις διεθνείς συνθήκες, οργανισμούς και fora που δημιουργήθηκαν μετά τον πόλεμο (ο ΟΗΕ, η GATT, η ανεξαρτησία των βρετανικών και γαλλικών αποικιών). Είχε τη μορφή κοινής δήλωσης [10] των Τσώρτσιλ και Ρούζβελτ στις 14.08.1941 και μεταξύ των οκτώ σημείων της υπήρχαν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών, η κοινωνικής ευημερία και η απαλλαγή από στερήσεις και φόβο.

1.2 Είχε προηγηθεί η ομιλία Ρούζβελτ στο Κογκρέσο των ΗΠΑ στις 06.01.1941 [11]. Εκεί έκανε λόγο για τις τέσσερις ελευθερίες, δηλαδή την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, τη θρησκευτική ελευθερία, την απαλλαγή από στερήσεις και την ελευθερία από τον φόβο. Οι τέσσερις ελευθερίες εντάχθηκαν στη συνέχεια στο προοίμιο της ΟΔΔΑ (2η παράγραφος: «οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να μιλούν και να πιστεύουν, λυτρωμένοι από το φόβο και την αθλιότητα»).

1.3 Από τις 21 Αυγούστου μέχρι τις 7 Οκτωβρίου 1944 έλαβε χώρα η συνδιάσκεψη στο Dumbarton Oaks (συζητήσεις τις Ουάσινγκτον για έναν οργανισμό διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας) σχετικά με τη σύνθεση του ΟΗΕ, τη σύσταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, καθώς και το δικαίωμα του βέτο που θα μπορούσε να δοθεί στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Εξαιτίας του ότι μεγάλο μέρος των διαπραγματεύσεων κατευθύνθηκε σε άλλα θέματα γεωπολιτικής, από τη συνδιάσκεψη παρήχθησαν μόνο μέτριες δεσμεύσεις για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου [12].

Από το Χάρτη στη Διακήρυξη

2. Στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ στις 25.04.1945 άρχισε η διάσκεψη των ΗΕ για έναν διεθνή οργανισμό. Στις 26.06.1945 τα πενήντα μετέχοντα στη διάσκεψη κράτη (συμμετείχαν και ΜΚΟ [13]) υπέγραψαν τον Χάρτη του ΟΗΕ και στις 24.10.1945, αφού επικυρώθηκε ο Χάρτης από τα πέντε μόνιμα μέλη του Σ.Α. και την πλειοψηφία των άλλων 46 κρατών [14], δημιουργήθηκε ο οργανισμός [15].

2.1 Στο Χάρτη δεν συμπεριελήφθηκε πίνακας διεθνώς αναγνωριζόμενων ΔτΑ καθώς οι συντάκτες του είχαν στενή αντίληψη για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια [16]. Αυτός αρκείται σε γενικότητες και στην καλύτερη περίπτωση σε διατάξεις μη αυτοδύναμης εφαρμογής [17]. Ωστόσο ο Χάρτης άνοιξε το δρόμο για ένα νέο διεθνές νομικό status στα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχουν στο κείμενο πέντε αναφορές στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο προοίμιο, στο αρθρ. 1, 55 και 56. Η μεγαλύτερη συμβολή του Χάρτη ήταν ότι λάμβανε επίσης μέτρα προς την ολοκληρωμένη προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ειδικότερα το άρθρο 68 εξουσιοδοτεί το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο να δημιουργήσει μια επιτροπή «για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων» [18].

2.2 Το κενό της έλλειψης πίνακα δικαιωμάτων του ανθρώπου στο Χάρτη κλήθηκε να συμπληρώσει η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτή αποτέλεσε ένα ειδικό όργανο μελέτης των ΔτΑ που σκοπό είχε την επεξεργασία μιας διεθνούς πράξης, τη διατύπωση νομικά δεσμευτικών συμβάσεων και τη δημιουργία συστήματος διεθνούς εποπτείας και ελέγχου [19]. Η ΕΑΔ υπάγονταν στο ECOSOC και αρχικά αποτελούνταν από έναν εννιαμελή πυρήνα ειδικών (nuclear), ο οποίος το 1947 διευρύνθηκε και με συμμετοχή κρατών και όχι ατομικά εμπειρογμωμόνων, φθάνοντας σήμερα στα 53 κράτη-μέλη [20].

Διαμόρφωση της Διακήρυξης

3. Το πιο σημαντικό έργο της Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948. Στη σύνταξή της έπαιξε καθοριστικό ρόλο η Πυρηνική Επιτροπή (Nyclear Commission on Human Rights, δημιουργία στις 15.02.1946) [21] στην οποία συμμετείχαν επιφανείς εκπρόσωποι του αγώνα για τα ΔτΑ αλλά και του νομικού κόσμου. Αυτή εξουσιοδοτήθηκε από το ECOSOC, στον Ιούνιο του 1946, να συντάξει ένα κείμενο που θα αποτελεί μια λίστα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το κύριο μέλημα της επιτροπής ήταν να ξεκαθαρίσει πια δικαιώματα θα αναφέρονταν και τη νομική φύση του εγγράφου που θα προέκυπτε [22].

3.1 Πρόεδρος της εννιαμελούς επιτροπής ήταν η κα. Ελεονόρ Ρούζβελτ, χήρα του προέδρου των ΗΠΑ για την πλευρά των ΗΠΑ, ενώ άλλα επιφανή μέλη ήταν οι Jacques Maritain και René Cassin για τη Γαλλία, ο Charles Malik από το Λίβανο και ο Κινέζος P. C. Chang μεταξύ άλλων. Η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών υποστήριξε το έργο της Επιτροπής υπό τη διεύθυνση του John P. Humphrey, διευθυντή του Τμήματος ΔτΑ του ΟΗΕ [23]. Αυτός προετοίμασε ένα κατευθυντήριο έγγραφο 408 σελίδων (Documented Outline [24]), για να βοηθήσει την επιτροπή στο έργο της [25].

3.2 Οι πρώτες συνεδριάσεις της επιτροπής έγιναν μεταξύ 29 Απριλίου και 20 Μαΐου 1946 [26]. Στις 21.06.1946 το ECOSOC υιοθετεί τον καθορισμό αρμοδιοτήτων από την επιτροπή. Στις Μεταξύ 27 Ιανουαρίου και 10 Φεβρουαρίου 1947 λαμβάνει χώρα η πρώτη συνάντηση της επιτροπής (στη λίμνη Succes της Ν.Υ) όπου και αποφασίζεται η σύσταση της Επιτροπής Σύνταξης (Drafting Committee) [27]. Η Επιτροπή Σύνταξης αποτελούνται από τους Eleonor Roosevelt (ΗΠΑ), Chang (Κίνα), Malik (Λίβανος) και John Humphrey, οι οποίοι αντιπροσώπευαν τη γραμματεία των Η.Ε, καθώς επίσης και αντιπροσώπους από την Αυστραλία, τη Χιλή, τη Γαλλία, τις Φιλιππίνες, τη Σοβιετική Ένωση, την ΣΣΔ της Ουκρανίας, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ουρουγουάη και τη Γιουγκοσλαβία.

3.3 Στις 9 Ιουνίου με 25 του ίδιου μήνα 1947, λαμβάνει χώρα η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής σύνταξης πάλι στη λίμνη Succes της Νέας Υόρκης [28]. Ένα προσχέδιο του Διεθνή Καταστατικού Χάρτη των ΔτΑ προετοιμάστηκε από τη Γραμματεία του ΟΗΕ. Πρόκειται για το προσχέδιο Humphrey [29]. Αυτό είναι ουσιαστικά το πρώτο σχέδιο ενός καταλόγου δικαιωμάτων που πρόκειται να αποτελέσει τη βάση της διακήρυξης. Ο Humphrey προσπάθησε να συγκεράσει τις διαφορετικές απόψεις για το αν θα συμπεριλάβει η διακήρυξη και κοινωνικά δικαιώματα πέραν των ατομικών, ενώ υποστηρίζεται ότι ο ίδιος έγραψε εξ ολοκλήρου τη διακήρυξη, πράγμα το οποίο αυτός αρνείται [30].

3.4 Από 3 έως 21 Μαΐου 1948 συναντάται για δεύτερη φορά η επιτροπή σύνταξης στη λίμνη Success. Από 24 Μαΐου έως 18 Ιουνίου διεξάγεται η τρίτη συνάντηση της επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στη λίμνη Success. Η επιτροπή υιοθετεί ένα προσχέδιο της διακήρυξης και το διαβιβάζει στο ECOSOC [31]. Πρόκειται για το δεύτερο προσχέδιο, ή αλλιώς προσχέδιο Cassin, καθώς εκπονήθηκε από τον René Cassin. Ακολουθούσε κατά βάση το προσχέδιο Humphrey ως προς τη δομή του αλλά μείωσε τα 46 άρθρα του Humphrey σε 44 (η ΟΔΔΑ τελικά συμπεριέλαβε 30). To περιεχόμενό του επηρεάστηκε από το ναπολεόντειο κώδικα, και συμπεριλάμβανε πρόλογο και εισαγωγικά γενικών αρχών [32].

3.5 O Cassin σύγκρινε (ως προς τη δομή) τη Διακήρυξη με αρχαίο ελληνικό ναό. Τα άρθρα 1 και 2 είναι το θεμέλιο τμήματα, με τις αρχές της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης. Τα επτά σημεία του προοιμίου, σχετικά με τους λόγους για τη Διακήρυξη, αντιπροσωπεύονται από τα σκαλοπάτια. Το κύριο σώμα της διακήρυξης έχει τη μορφή των τεσσάρων στηλών. Η πρώτη στήλη (Άρθρα 3-11) συνιστά τα δικαιώματα του ατόμου, όπως το δικαίωμα στη ζωή και την απαγόρευση της δουλείας. Τη δεύτερη στήλη (άρθρα 12-17) αποτελούν τα δικαιώματα του ατόμου στην κοινωνία των πολιτών και πολιτικών. Η τρίτη στήλη (άρθρα 18-21) αφορά την πνευματική, δημόσια και πολιτική ελευθερία, όπως είναι η ελευθερία της θρησκείας και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι. Η τέταρτη στήλη (άρθρα 22-27) καθορίζει τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Ακόμα στο μοντέλου του Cassin, τα τελευταία τρία άρθρα αποτελούν το αέτωμα. Τα άρθρα αυτά είναι αφορούν το καθήκον του ατόμου στην κοινωνία και την απαγόρευση της χρήσης των δικαιωμάτων σε αντίθεση με την έννοια των Ηνωμένων Εθνών [33].

3.6 Στις 26 Αυγούστου 1948 το ECOSOC μεταβιβάζει το σχέδιο στη Γενική Συνέλευση. Είχε προηγηθεί έκκληση του ECOSOC προς τα κράτη και άλλους φορείς, όπως Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις να εκφράσουν τις απόψεις τους [34]. Από 30 Σεπτεμβρίου έως 7 Δεκεμβρίου, η Τρίτη Επιτροπή της ΓΣ συνέρχεται 81 φορές για θέματα της ΟΔΔΑ. 168 Ψηφίσματα για τροποποιήσεις του σχεδίου κατατίθενται και συζητούνται. Η διαδικασία εκκινά με μια κατ 'αρχάς γενική συζήτηση και στη συνέχεια να ακολουθεί λεπτομερής συζήτηση του κάθε άρθρου. Θα μελετηθεί μεταξύ άλλων η σειρά των άρθρων και η αντιστοιχία λέξη προς λέξη του νοήματος σε άλλες γλώσσες. Προκειμένου να επιλυθεί και το «γλωσσικό ζήτημα» [35], στις 1 με 4 Δεκεμβρίου 1948 η υποεπιτροπή της Τρίτης Επιτροπής της ΓΣ αντιπαραβάλλει τις 5 επίσημες γλώσσες της Διακήρυξης.

3.7 Στις 10 Δεκεμβρίου 1948 η ΟΔΔΑ υιοθετείται από τη ΓΣ του ΟΗΕ. Οι ψήφοι [36] ήταν 48 υπέρ [37], 0 κατά και υπήρξαν 8 αποχές (όλο το σοβιετικό μπλοκ κρατών, δηλαδή οι Λευκορωσία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, ΣΣΔ Ουκρανία, ΕΣΣΔ, και η Γιουγκοσλαβία, η Νότια Αφρική και η Σαουδική Αραβία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καμία από αυτές συμμετέχουσες αντιπροσωπείες των χωρών δεν ψήφισε ενάντια στη Διακήρυξη και ότι ακόμη και αυτές που απείχαν από την τελική ψηφοφορία, είχαν συμμετάσχει και συνεργαστεί στις ενδιάμεσες διαδικασίες σύνταξης. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι παρότι ο Humphrey ήταν Καναδός, η χώρα του καταρχάς απείχε αλλά στη ΓΣ ψήφισε υπέρ της Διακήρυξης [38].

ΙΙΙ.

ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ

Στις διαπραγματεύσεις για τη σύνταξη της ΟΔΔΑ υπήρξαν αρκετές διαφορετικές προσεγγίσεις από την πλευρά των μετεχόντων κρατών. Σε ένα διακηρυκτικό έγγραφο υπήρξαν αρκετές απόψεις για ζητήματα φιλοσοφίας, πολιτικής, νομικών και άλλων ανθρωπιστικών επιστημών. Έτσι δημιουργήθηκαν διαφορετικά ρεύματα μεταξύ φιλελεύθερων και μαρξιστών, θετικιστών και φυσικού δικαίου, δυτικών και μη δυτικών.

Φιλελεύθεροι-Μαρξιστές

1. Κατά τις συνεδριάσεις των επιτροπών για τη σύνταξη της ΟΔΔΑ τα σοσιαλιστικά κράτη επέμεναν στις υποχρεώσεις του ατόμου έναντι του κράτους και της κοινωνία ενώ οι δυτικοί τόνιζαν την επιχειρηματική ανοικτή κοινωνία. Έτσι, λόγω της αυξημένης επιρροής της Δύσης, η Διακήρυξη εστιάζει στις ατομικές και πολιτικές ελευθερίες με τα κοινωνικά δικαιώματα να έχουν δυνητικό χαρακτήρα [39]. Έτσι θεωρείται ότι η Δύση «κέρδισε» το ανατολικό Μπλοκ στη διαμόρφωση της Διακήρυξης [40].

1.1 Ειδικότερα υπήρξαν τρία επίπεδα στην προσέγγιση φιλελεύθερων-μαρξιστών, ήτοι το φιλοσοφικό, το ιστορικό και το πρακτικό. Στο φιλοσοφικό επίπεδο οι Μαρξιστές στρέφονταν κατά του ατομικισμού της φιλελεύθερης προσέγγισης και τόνιζαν την ανάγκη προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων και ότι τα κράτη αποτελούσαν τα κύρια όργανα εντός των οποίων πρέπει να προστατευτούν τα ΔτΑ. Σε ιστορικό επίπεδο τόνιζαν ότι οι Δυτικοί προσπαθούσαν μέσω της ενίσχυσης των ατομικών δικαιωμάτων να πλήξουν το οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο που από το 1917 επιβλήθηκε στο ανατολικό μπλοκ. Σε πρακτικό επίπεδο τα δύο παραπάνω επίπεδα είχαν αντίκτυπο στον Ψυχρό Πόλεμο που τότε είχε αρχίσει. Κάποιο Σοβιετικοί πιο συγκεκριμένα θεωρούσαν ότι οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιούσαν την ΟΔΔΑ για να ενισχύσουν την προπαγάνδα τους κατά της ΕΣΣΔ [41].

1.2 Σε λόγο της η κα. Ρούζβελτ στο Παρίσι το 1948 (λέγεται ότι γράφτηκε από το ΥπΕξ των ΗΠΑ) τόνιζε ότι οι ΗΠΑ και όχι η ΕΣΣΔ ήταν ο πραγματικός προστάτης των ΔτΑ σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακόμα δήλωσε πως ήταν προσχηματικό ότι η Σοβιετική Ένωση καυτηρίαζε την ανεργία στη Δύση, τη δυσχερή πρόσβαση στην Παιδεία και την έλλειψη ψυχαγωγίας για τους εργαζόμενους [42].

1.3 Η στάση της ΕΣΣΔ και των συμμάχων τους ήταν αρκετές φορές αντιφατική. Οι αντιπρόσωποι του ανατολικού μπλοκ συχνά απείχαν από τις συνεδρίες ή δεν έδιναν μεγάλη σημασία κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Από την άλλη πρότειναν την προσθήκη στη Διακήρυξη αρχών που ανταποκρίνονταν στις φιλοσοφικές, ιστορικές και πολιτικές τους προοπτικές [43]. Πρότασσαν ότι η ΟΔΔΑ δεν πηγαίνει αρκετά μακριά στην προστασία των ΔτΑ και ότι δεν υπήρχε ρητή καταδίκη του φασισμού και του ναζισμού [44]. Τέλος στις διαφορές Μαρξιστών-Φιλελευθέρων πρέπει να ενταχθεί και η συζήτηση για το θετικισμό και το φυσικό δίκαιο, όπως περιγράφεται παρακάτω.

Φυσικό-Θετό Δίκαιο

2. Τα δυτικά κράτη προσπάθησαν να περάσουν την ιδεολογία τους περί του ότι τα δικαιώματα αναπτύσσονται εντός των πλαισίων του φυσικό δικαίου. Οι θεμελιώδεις αρχές του φυσικού νόμου περιέλαβαν την έμφυτη αξιοπρέπεια των ανθρώπων καθώς επίσης και την ισότητα και το αναπαλλοτρίωτο των δικαιωμάτων. Το ανατολικό μπλοκ ήταν κατά του φυσικού δικαίου και επέμενε στο θετό. Ο Σοβιετικός Andrei Vyshinsky επέμενε σε μια θετικίστικη προσέγγιση και τόνιζε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μπορούν να νοηθούν έξω από το κράτος, καθώς η ίδια η έννοια του δικαιώματος και του νόμου συνδέθηκε με αυτήν του κράτους. Ωστόσο επικράτησε η δυτική θεώρηση περί φυσικού δικαίου καθώς θεωρήθηκε ότι τα ΔτΑ είναι δικαιώματα τα οποία οι άνθρωποι έχουν, ανεξάρτητα ή ακόμη και ενάντια στα κράτη τους.

2.1 Επιπλέον υπήρξε προσπάθεια να συμπεριληφθεί στο Προοίμιο αναφορά στο Θεό ή στο φυσικό δίκαιο ως πηγή των δικαιωμάτων της διακήρυξης. Υπήρξε ολλανδική πρόταση ότι έπρεπε να υπάρξει αναφορά στο φυσικό δίκαιο, αφού στη διακήρυξη δεν υπήρχε έως τότε νύξη στο Ανώτατο Όν [45]. Αν και κάποια δυτικά κράτη συμφώνησαν, άλλοι Δυτικοί και μη Δυτικοί διαφώνησαν και τόνιζαν την αξία του θετικισμού. Έτσι ένα έμβλημα της δυτικής κουλτούρας, το φυσικό δίκαιο, δεν περιελήφθη ρητά και ξεκάθαρα στη Διακήρυξη.

Δυτικοί-μη Δυτικοί

3. Η επιρροή της δυτικής κουλτούρας είναι σαφής στο κείμενο της ΟΔΔΑ, όπως και από τις παραπάνω παραγράφους διαφάνηκε. Όχι μόνο οι συμμετέχοντες ήταν στην πλειοψηφία τους Δυτικοί, αλλά και αρκετοί από τον Τρίτο Κόσμο είχαν δυτική παιδεία. Έγιναν κάποιες προσπάθειες να ενταχθούν απόψεις του ισλαμικού δικαίου στη διακήρυξη όμως χωρίς αποτέλεσμα [46]. Η έλλειψη διαφορετικών απόψεων από τους μη Δυτικούς οφείλεται και στο ότι τα κράτη της Αφρικής δεν είχαν ανεξαρτητοποιηθεί. Όταν κράτη εκτός Ευρώπης-Β.Αμερικής προχώρησαν σε αντίστοιχες κατοχυρώσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τα κείμενά τους χαρακτηρίζονταν από τις τοπικές κουλτούρες. Αλλά και εντός των πλαισίων των ΗΕ οι απόψεις των Αφρικανών, Λατινοαμερικάνων, Ασιατών μπόλιασαν στα ψηφίσματα του οργανισμού και τα επόμενα κείμενα προστασίας των δικαιωμάτων [47].

3.1 Τα Λατινοαμερικάνικα κράτη τήρησαν τη γραμμή της Δύσης ως γενικό πλαίσιο, αλλά κατά τις συνεδρίες πίεζαν για πιο «δυναμική και σκληρή» διατύπωση των άρθρων. Ακόμα οι κυριότερες παρεμβάσεις των 14 ασιατικών κρατών οφείλονταν σε ισχυρές προσωπικότητες όπως ο Gandhi, ο οποίος πρότεινε να προστεθεί η έννοια της υποχρέωσης στη Διακήρυξη [48]. Υπήρξαν επίσης καίριες οι παρεμβάσεις του Malik από το Λίβανο, και του Chang από την Κίνα.

3.2 Χαρακτηριστικό της έντονης αντίθεσης Δύσης με τους υπολοίπους είναι και ότι η ΕΣΣΔ, τα υπόλοιπα σοβιετικά κράτη, η Σαουδική Αραβία και η Νότια Αφρική δεν ψήφισαν υπέρ της Διακήρυξης [49]. Ωστόσο ενθαρρυντικό για το μέλλον ήταν ότι τα κράτη αυτά δεν ψήφισαν κατά της Διακήρυξης και έτσι έμενε ανοικτό το παράθυρο πλήρως αναγνώρισης του περιεχομένου της ΟΔΔΑ σε παγκόσμιο επίπεδο [50].

3.2 Σε ότι έχει να κάνει με τη στάση των σοσιαλιστικών χωρών αυτά εκτέθηκαν στις παραπάνω παραγράφους. Ως προς τη Σαουδική Αραβία και τη Νότια Αφρική ίσχυαν διαφορετικά δεδομένα. Η σαουδαραβική αντιπροσωπεία απείχε από την τελική ψηφοφορία για δύο λόγους: αφενός μεν λόγω της διατύπωσης του άρθρου 16 σχετικά με τα ίσα δικαιώματα γάμου (αφού το ισλαμικό δίκαιο προβλέπει την επιλογή της νύφης από τους γονείς), αφετέρου λόγω των αντιρρήσεων στην πρόταση στο άρθρο 18 που δηλώνει ότι το καθένα έχει το δικαίωμα για να αλλάξει τη θρησκεία ή την πεποίθησή του [51]. Η Νότια Αφρική απείχε από την έγκριση της Διακήρυξης, γιατί γνωρίζε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρησιμοποιούσαν την ΟΔΔΑ για να καταδικάσουν τις νοτιοαφρικανικές πρακτικές του απαρτχάιντ και της φυλετικής διάκρισης. Ο αντιπρόσωπος της Ν. Αφρικής Louw, αντέτασσε ότι το δικαίωμα συμμετοχής στην κυβέρνηση δεν είναι οικουμενικό δικαίωμα αλλά αφορά την εσωτερική νομοθεσία κάθε κράτους και άρα ήταν διεθνώς αποδεκτή η συμμετοχή μόνο ευρωπαίων στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της χώρας. Ωστόσο η αποχή από την ΟΔΔΑ ενός ρατσιστικού καθεστώτος δεν μείωνε σε τίποτα την οικουμενικότητά της, αφού ο ρατσισμός είχε καταγγελθεί ομόφωνα ως ανήθικος [52].


Νομική φύση Διακήρυξης

4. Πριν τη σύνταξη τους εγγράφου, η συντακτική επιτροπή είχε να αντιμετωπίσει τη νομική φύση του προτεινόμενου σχεδίου. Ορισμένα κράτη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών που ήθελαν να αποφύγουν την επικύρωση από τη Γερουσία μιας διεθνούς Συνθήκης ευνοούσαν μια μη νομικά δεσμευτική δήλωση με διακηρυκτικό χαρακτήρα αλλά και με έντονο ηθικό περιεχόμενο που θα. Συνιστά μια ηθικά πειστική δήλωση [53].

4.1 Το λύση κλήθηκε να δώσει η Ελέονορ Ρούζβελτ. Με έντονο τον πολιτικό ρεαλισμό στις κινήσεις της προσπάθησε να συγκεράσει τις δύο απόψεις, κλίνοντας περισσότερο προς το διακηρυκτικό χαρακτήρα της δήλωσης. Στη δεύτερη συνεδρίαση της επιτροπής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Γενεύη οι δύο προσεγγίσεις έγιναν τρείς, με την τελευταία να αποτελεί απόρροια των άλλων δύο. Έτσι οι τρεις παραλλαγές που προτάσσονταν ήταν η διακήρυξη, η διεθνής σύμβαση για τα ΔτΑ και τα μέτρα για την εφαρμογή του κειμένου και την ενίσχυσή του.

4.2 Τελικά η ΟΔΔΑ φαίνεται να δεσμεύει καταρχάς τον ΟΗΕ, αφού οφείλει ο οργανισμός να τηρεί τις πράξεις των οργάνων του, ο οποίος επικαλείται το κείμενο σε ενέργειές του για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ακόλουθα η Διακήρυξη έχει νομική ισχύ ως δηλωτική του εθιμικού δικαίου [54]. Άλλωστε οι διατάξεις της ΟΔΔΑ, παρά το ότι αυτή αποτελεί εξαγγελία σπουδαίων αρχών, αναγνωρίζονται ως γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου [55].

Τα κενά της Διακήρυξης

5. Στην ΟΔΔΑ δεν γίνεται καθόλου λόγος για το δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών. Δεδομένου ότι τα δυτικά κράτη διαμόρφωναν εν πολλοίς το περιεχόμενο της Διακήρυξης, δεν επιθυμούσαν να δώσουν ώθηση στις τάσεις ανεξαρτητοποίησης και αποικιοποίησης που από τότε διαφαίνονταν.

5.1 Ως προς τις μειονότητες, έγινε αρκετή συζήτηση στις συναντήσεις των επιτροπών. Όμως κρίθηκε ότι τα επιχειρήματα για τη συμπερίληψη ενός άρθρου για τα δικαιώματα των μειονοτήτων δεν ήταν αρκετά σαφή. Ακόμα υποστηρίζονταν ότι τα δικαιώματα των μελών μιας μειονότητας προστατεύονται μέσω της ατομικής προστασίας που παρέχει η ΟΔΔΑ σε κάθε άνθρωπο. Για τις μειονότητες τέλος δεν έδειξαν διάθεση συζήτησης ούτε οι Δυτικοί, καθώς αρκετές μειονότητες είχαν συνεργαστεί με τον Άξονα, αλλά ούτε τα μέλη της Λατινικής Αμερικής, Ασίας, Αφρικής γιατί δήλωναν ότι στις χώρες τους δεν υπάρχει θέμα μειονοτήτων [56]. Έτσι επιλέχθηκε η αναβολή των συζητήσεων για τις μειονότητες για τη μετά τη σύναψη της διακήρυξης εποχής [57].

5.2 Όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, παρόλη την ισχυρή πίεση φεμινιστικών ΜΚΟ, δεν αναφέρονταν στη Διακήρυξη, καθώς υπήρχε η δικαιολογία ότι οι γυναίκες προστατεύονται επαρκώς. Τούτο διότι αφενός μεν υπάρχει το άρθρο 2 που αναφέρεται σε δίκαιη και ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου, αφετέρου δε δεν υπάρχει διάκριση ανδρών-γυναικών στην ορολογία της ΟΔΔΑ (χρησιμοποιείται η λέξη άνθρωπος, άτομο κλπ). Ωστόσο παραγνωρίστηκε το γεγονός ότι οι γυναίκες υφίστονταν καταπάτηση των δικαιωμάτων τους ιδιωτικά, στα σπίτια τους από τους άνδρες αλλά και στα πλαίσια δικαιικών τάξεων εκτός Δύσης (λ.χ. ισλαμικά καθεστώτα) [58].

5.3 Σε ότι έχει να κάνει τέλος με το δικαίωμα αντίστασης στην καταπίεση δόθηκε ώθηση στις σχετικές συζητήσεις από τους αντιπροσώπους της Κούβας και της Αργεντινής. Βασίζονταν στις Διακηρύξεις της Μποκοτά και του Μεξικού (1945). Προτιμήθηκε, για λόγους μη νομιμοποίησης κάθε επαναστατικού κινήματος, η μη θέσπιση άρθρου στο καθ’ εαυτό κείμενο της ΟΔΔΑ. Αντίθετα υπήρξε στο Προοίμιο αναφορά στο «έσχατο καταφύγιο της εξέγερσης κατά της τυραννίας και της καταπίεσης».


IV.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Εξήντα χρόνια μετά την Διακήρυξη, αυτή είναι σήμερα τόσο επίκαιρη όσο και τότε. Σε αυτή βασίστηκαν αρκετά κείμενα προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε οικουμενική και περιφερειακό επίπεδο. Ιδωμένη υπό το πρίσμα της εποχής, η σημασία της είναι ακόμα μεγαλύτερη. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η δίκη της Νυρεμβέργης αποτέλεσαν τομή για τα ΔτΑ, καθώς οι φρικαλεότητες οδήγησαν στις συζητήσεις για την ΟΔΔΑ.

1.1 Φωτισμένες προσωπικότητες όπως η Ρούζβελτ αλλά και οι έγκριτοι νομικοί όπως οι Humphrey, Cassin, Malik κατάφεραν να συγκεράσουν αντιτιθέμενες απόψεις, ίσως όχι πάντα με τη μέγιστη επιτυχία. Δεδομένης όμως της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που τότε άρχιζε, της υφιστάμενης Αποικιοκρατίας και των διαφορετικών ιδεολογικών προσεγγίσεων η Διακήρυξη ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα. Η συμβολή αυτών των προσώπων στη σύναψη της ΟΔΔΑ είναι δεδομένη, γεγονός που τους αναγνωρίζεται σε διεθνές ανθρωπιστικό και επιστημονικό επίπεδο [59]. Οι απόψεις τους άλλωστε για την ΟΔΔΑ δείχνουν το μέγεθος και τη σημασία της. Έτσι δικαιολογημένα ο Charles Malik, ο Λιβανέζος φιλόσοφος και διπλωμάτης, αποκάλεσε τη Διακήρυξη ως «διεθνές έγγραφο πρώτης γραμμής σπουδαιότητας» ενώ η Eleanor Roosevelt, δήλωσε ότι η ΟΔΔΑ «μπορεί καλά να γίνει η διεθνής Magna Carta των απανταχού της γης ανθρώπων» [60].

1.2 Από τα πλέον σημαντικά της Διακήρυξης είναι ο συγκερασμός τόσο διαφορετικών απόψεων περί του τι είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Παρόλη την κυρίαρχη δυτική ιδεολογία το γεγονός ότι συζητήθηκαν εκτενώς απόψεις και γνώμες από διαφορετικές ιδεολογικές ομάδες κρατών, διαφορετικών θρησκειών, πολιτικών συστημάτων αποτελεί πολύ μεγάλο επίτευγμα. Και μόνο το γεγονός ότι σήμερα δεν είναι πάντοτε εύκολη η συνεννόηση μεταξύ κρατών, παρά την παγκοσμιοποίηση και την πτώση των διαχωριστικών γραμμών, αρκεί για να προσδώσει στην ΟΔΔΑ μεγαλύτερη νομική, ιστορική, ανθρωπιστική εμβέλεια.

Υποσημειώσεις:

[1] για την ερμηνεία του όρου γενοκτονία από τον «εμπνευστή» της βλ. Raphael Lemkin, «Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation - Analysis of Government - Proposals for Redress», εκδ. Carnegie Endowment for International Peace, Washington, 1944, σελ. 79 - 95.
[2] http://lawprofessors.typepad.com/law_librarian_blog/2008/12/today-marks-the.html. Η ΟΔΔΑ έχει μεταφραστεί σε σχεδόν 350 γλώσσες και τοπικές διαλέκτους.
[3] Ελληνικό τμήμα Διεθνούς Αμνηστίας, «Τα ανθρώπινα δικαιώματα», Αθήνα, 1985, σελ. 12
[4] http://www.secondworldwar.co.uk/casualty.html
[5] R.J. Rummel, «Statistics of democide: Genocide and Mass Murder Since 1900», εκδ. Center for National Security Law, School of Law, University of Virginia, 1997, chapter αρ. 3
[6] Anne Applebaum, «Gulag. A History», εκδ. Doubleday, 2003, σελ. 243.
[7] Hornberger, Jacob, «Repatriation—The Dark Side of World War II», περιοδ. The Future of Freedom Foundation, 1995
[8] Luke Harding, «Germany's forgotten victims», the Guardian, 22.10.2003
[9] Βrinkley, Douglas. David R. Facey-Crowther, «The Atlantic Charter» εκδ. Franklin and Eleanor Roosevelt Institute Series on Diplomatic and Economic History, Vol 8
[10] Atlantic Charter, published in Department of State Executive Agreement Series No.236
[11] Roosevelt Institute archive, excerpted from the State of the Union Address to the Congress: http://merchant.videotex.net/common/news/details.cfm?QID=2089&clientid=11005
[12] Γενικά για τη συνδιάσκεψη βλ. Hilderbrand, Robert C. «Dumbarton Oaks: The Origins of the United Nations and the Search for Postwar Security», εκδ. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1990.
[13] Γενικά για τη δράση ΜΚΟ στη σύνταξη της ΟΔΔΑ βλ. William Korey, «NGO’s and the Universal Declaration of Human Rights: A Curious Grapevine», εκδ. St. Martin's Press: New York, 1998
[14] Είχε στο μεταξύ προστεθεί η Πολωνία, η οποία θεωρείται ιδρυτικό μέλος.
[15] http://www.un.org/aboutun/history.htm
[16] Εμμανουήλ Ρούκουνας, «Διεθνής προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», εκδ. Εστία, Αθήνα, 1995, σελ. 70
[17] Kelsen H., «The Law of the United Nations», εκδ. Stevens & Sons, New York, 1951, σελ. 27
[18] http://www.udhr.org/history/default.htm
[19] Ρούκουνας, σελ. 60-61
[20] Γενικό, «Basic Facts about United Nations», United Nations Publications, New York 2004, σελ. 233
[21] United Nations Year Book 1948-1949, σελ. 524
[22] M.Johnson Glen, «The UDHR, a history of its creation and implementation», εκδ. Unesco, Paris, 1998, σελ. 34
[23] Johannes Morsink, «The Universal Declaration of Human Rights», εκδ. University of Pennsylvania Press, σελ. 5
[24] UN Doc. E/CN.4 /AC/1/3/Add.1 Documented Outline
[25] Το έγγραφο του Humphrey αποτέλεσε τον οδηγό της επιτροπής για να συντάξει την ΟΔΔΑ και από αυτό άντλησε τον κατάλογο των αναφερόμενων δικαιωμάτων. Ακόμα αυτό περιείχε τις απόψεις κάποιων κυβερνήσεων (Χιλή, Κούβα, Παναμάς, Ινδία, ΗΠΑ αλλά και διαφόρων ΜΚΟ λ.χ Δικηγορικός Σύλλογος ΗΠΑ) βλ. UN Doc. E/CN.4/AC.1/SR/1, 10.06.1947
[26] UN Year Book, ο.π.
[27] Glen, σελ. 35
[28] UΝ Year Book, ο.π.
[29] UΝ Doc. E/CN.4/AC.1/3 of 4 June 1947
[30] «To say I did the draft alone would be nonsense... The final Declaration was the work of hundreds» Βλ. http://www.histori.ca/minutes/minute.do?id=10219
[31] UΝ Year Book, ο.π.
[32] Mary Ann Glendon, «A World Made New: Eleanor Roosevelt and the Universal Declaration of Human Rights», εκδ. Random House, New York, 2001, σελ. 62
[33] Mary Ann Glendon, ο.π. σελ. 63-64
[34] Στη συνέχεια η Ελ. Ρούζβλετ ευχαρίστησε για τις χρήσιμες παρατηρήσεις τις ΜΚΟ, βλ. http://www.udhr.org/history/default.htm
[35] Glen, σελ 31-32
[36] http://www.unac.org/rights/question.html, υπό τον τίτλο «Who are the signatories of the Declaration?»
[37] Αφγανιστάν, Αργεντινή, Αυστραλία, Βέλγιο, Βολιβία, Βραζιλία, τη Βιρμανία, Καναδάς, Χιλή, Κίνα, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, την Κούβα, τη Δανία, τη Δομινικανή Δημοκρατία, Εκουαδόρ, Αίγυπτος, Ελ Σαλβαδόρ, Αιθιοπία, Γαλλία, Ελλάδα, Γουατεμάλα, Αϊτή, Ισλανδία, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Λίβανος, η Λιβερία, Λουξεμβούργο, Μεξικό, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νικαράγουα, Νορβηγία, Πακιστάν, Παναμάς, Παραγουάη, Περού, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη, Σουηδία, Συρία , Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Ουρουγουάη και Βενεζουέλα.
[38] William Schabas, «Canada and the Adoption of Universal Declaration of Human Rights». McGill Law Journal, 1998, 43. 403
[39] Ρούκουνας, σελ. 71-72
[40] Johannes Morsink, «The Universal Declaration of Human Rights: Drafting, Origins & Intent» Pennsylvania Studies in Human Rights, εκδ. University of Pennsylvania Press, 2000 σελ 157 επ.
[41] Μ. Glen Johnson, σελ. 43-44
[42] A. Glenn Mower Jr, «The United States, The United Nations and Human Rights: The Eleanor Roosvelt and Jimmy Carters Eras», εκδ. Greenwood Press, 1979, σελ. 35
[43] Προτάσεις Modzelewski (Πολωνός) για κοινωνικά δικαιώματα, μη επηρεασμό των εθνικών δικαιοταξιών από την ΟΔΔΑ, μη αναγνώριση δικαιώματος λόγου στους «φασίστες» κ.α. βλ. Third Committee, Summary Records, σελ. 57-59
[44] http://ccnmtl.columbia.edu/projects/mmt/udhr/udhr_general/drafting_history_10.html
[45] General Assembly, Summary Records, σελ. 874 και Third Committee, Summary Records, σελ. 755-6
[46] Jack Donnely, «Human Rights and Human Dignity: An analytic Critique of Non-Western Conceptions of Human Rights», American Political Science Review, 1982, sel. 303-316
[47] Μ. Glen Johnson, σελ. 47
[48] Elena Ippoliti, «At the Heart of Human Rights Education: the Universal Declaration of Human Rights», Equitas-International Center for Human Rights Education, www.equitas.org/english/programs/downloads/ihrtp-proceedings/22nd/HRE-UDHR_ang.pdf
[49] Johannes Morsink, σελ 12
[50] Peter Bailey, «The creation of the UDHR», www.universalrights.net/main/creation.htm
[51] Ο Cassin επεσήμανε αργότερα ότι το αρθρ. 18 δεν απέτρεψε άλλα μουσουλμανικά κράτη, όπως η Συρία, Τουρκία, Ιράν να αποδεχθούν την ΟΔΔΑ. Βλ. Cassin, «Historique de la Déclaration», στο La Pensée et l’ Action, εκδ. René Cassin Published, 1972, σελ. 116-7
[52] Morsink, σελ. 4-12
[53] http://www.udhr.org/history/default.htm
[54] Βλ. υποθέσεις ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης «διπλωματικό προσωπικό ΗΠΑ στην Τεχεράνη, 1980» και «στρατιωτικές και παραστρατιωτικές δραστηριότητες στη Νικαράγουα, 1986»
[55] Ελληνικό τμήμα Διεθνούς Αμνηστίας, σελ. 13
[56] Ρούκουνας, σελ. 74
[57] Jan Berting, «Human Rights in a pluralisti world», Unesco,Roosvelt Study Center, London, 1990
[58] Celina Romany, «State responsibility goes private: a feminist critique of the public/private distinction in international human rights law», στο Rebecca Cook, «Human rights of women», εκδ. University of Pennsylvania Press, 1994, σελ 85-115.
[59] O Cassin τιμήθηκε για τη συνεισφορά του στην προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου με τα βραβεία Ειρήνης Νόμπελ και Λένιν.
[60] Statement by Charles Malik as Representative of Lebanon to the Third Committee of the UN General Assembly on the Universal Declaration, 6 November 1948 καθώς και σε Eleanor Roosevelt: Address to the United Nations General Assembly


*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-**-*-*-*-*-*-*


ΠΗΓΕΣ

Πρωτογενείς πηγές:

• Atlantic Charter, published in Department of State Executive Agreement Series No.236
• UN Doc. E/CN.4/AC.1/SR/1, 10.06.1947
• UΝ Doc. E/CN.4/AC.1/3 of 4 June 1947
• UN Doc. E/CN.4 /AC/1/3/Add.1 Documented Outline
• Third Committee, Summary Records, σελ. 57-59, 755-6
• General Assembly, Summary Records, σελ. 874
• Statement by Charles Malik as Representative of Lebanon to the Third Committee of the UN General Assembly on the Universal Declaration, 6 November 1948
• Eleanor Roosevelt: Address to the United Nations General Assembly


Βιβλιογραφία


• Anne Applebaum, «Gulag. A History», εκδ. Doubleday, 2003.
• Jan Berting, «Human Rights in a pluralisti world», Unesco,Roosvelt Study Center, London, 1990
• René Cassin, «Historique de la Déclaration», στο La Pensée et l’ Action, εκδ. René Cassin Published, 1972,
• Ελληνικό τμήμα Διεθνούς Αμνηστίας, «Τα ανθρώπινα δικαιώματα», Αθήνα, 1985
• M.Johnson Glen, «The UDHR, a history of its creation and implementation», εκδ. Unesco, Paris, 1998,
• Mary Ann Glendon, «A World Made New: Eleanor Roosevelt and the Universal Declaration of Human Rights», εκδ. Random House, New York, 2001,
• Robert C. Hilderbrand, «Dumbarton Oaks: The Origins of the United Nations and the Search for Postwar Security», εκδ. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1990.
• H. Kelsen., «The Law of the United Nations», εκδ. Stevens & Sons, New York, 1951
• William Korey, «NGO’s and the Universal Declaration of Human Rights: A Curious Grapevine», εκδ. St. Martin's Press, New York, 1998
• Raphael Lemkin, «Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation - Analysis of Government - Proposals for Redress», εκδ. Carnegie Endowment for International Peace, Washington, 1944,
• Johannes Morsink, «The Universal Declaration of Human Rights», εκδ. University of Pennsylvania Press.
• Glenn Mower Jr, «The United States, The United Nations and Human Rights: The Eleanor Roosvelt and Jimmy Carters Eras», εκδ. Greenwood Press, 1979,
• Celina Romany, «State responsibility goes private: a feminist critique of the public/private distinction in international human rights law», στο Rebecca Cook, «Human rights of women», εκδ. University of Pennsylvania Press, 1994
• Εμμανουήλ Ρούκουνας, «Διεθνής προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», εκδ. Εστία, Αθήνα, 1995, σελ. 70
• R.J. Rummel, «Statistics of democide: Genocide and Mass Murder Since 1900», εκδ. Center for National Security Law, School of Law, University of Virginia, 1997, chapter αρ. 3
• «Basic Facts about United Nations», United Nations Publications, New York 2004, σελ. 233
• «United Nations Year Book 1948-1949», United Nations Publications, New York

Αρθρογραφία:

• Douglas Βrinkley,. David R. Facey-Crowther, «The Atlantic Charter», Franklin and Eleanor Roosevelt Institute Series on Diplomatic and Economic History, Vol 8
• Jack Donnely, «Human Rights and Human Dignity: An analytic Critique of Non-Western Conceptions of Human Rights», American Political Science Review, 1982,
• Luke Harding, «Germany's forgotten victims», the Guardian, 22.10.2003
• Jacob Hornberger, «Repatriation—The Dark Side of World War II», περιοδ. The Future of Freedom Foundation, 1995
• William Schabas, «Canada and the Adoption of Universal Declaration of Human Rights». McGill Law Journal, 1998, 43. 403

Διαδίκτυο:

• http://www.secondworldwar.co.uk/casualty.html
• http://lawprofessors.typepad.com/law_librarian_blog/2008/12/today-marks-the.html.
• http://merchant.videotex.net/common/news/details.cfm?QID=2089&clientid=11005 : Roosevelt Institute archive, excerpted from the State of the Union Address to the Congress
• http://www.un.org/aboutun/history.htm
• http://www.udhr.org/history/default.htm
• http://www.histori.ca/minutes/minute.do?id=10219
• www.universalrights.net/main/creation.htm : Peter Bailey, «The creation of the UDHR»
• www.equitas.org/english/programs/downloads/ihrtp-proceedings/22nd/HRE-UDHR_ang.pdf : Elena Ippoliti, «At the Heart of Human Rights Education: the Universal Declaration of Human Rights», Equitas-International Center for Human Rights Education,
• http://www.unac.org/rights/question.html : «Who are the signatories of the Declaration?»
• http://ccnmtl.columbia.edu/projects/mmt/udhr/udhr_general/drafting_history.html : Peter Danchin, Columbia University