Παραίτηση στρατιωτικού που έχει λάβει υποτροφία από το στράτευμα

1. Μου ζητήθηκε να εκφέρω γνώμη και να απαντήσω στο κάτωθι ερώτημα: «Η Α είναι Αξιωματικός και εργάζεται ως νοσηλεύτρια στο Ναυτικό Νοσοκομείο .... . Ανήκει στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις από το 199.. (τα τέσσερα πρώτα χρόνια φοιτούσε στη στρατιωτική νοσηλευτική, επίσης για 4 μήνες μετέβη στο εξωτερικό στα πλαίσια νατοϊκών ασκήσεων). Από το 201.., βρίσκεται στο εξωτερικό όπου πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές μέχρι σήμερα. Για την κάλυψη των διδάκτρων έλαβε από το Πολεμικό Ναυτικό το ποσό των 0.000,00 Ευρώ καθώς και μισθό/αποζημίωση εξωτερικού. Αυτά που θα ήθελα να ρωτήσω είναι τα εξής: Αν θελήσει να υποβάλει την παραίτησή της στο Πολεμικό Ναυτικό σήμερα, ποιες είναι οι υποχρεώσεις της προς αυτό. Ή διαφορετικά ποιος είναι ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται να παραμείνει στο ελληνικό ναυτικό ώστε να μην έχει καμιά υποχρέωση όσον αφορά τις δαπάνες εκπαίδευσης εξωτερικού».

Έννοια παραίτησης

2. Προκειμένου να λυθεί η έννομη σχέση που συνδέει την Α με τις Ένοπλες Δυνάμεις είναι δυνατή η υποβολή παραίτησης. Εφαρμογής τυγχάνουν οι γενικές διατάξεις του διοικητικού-υπαλληλικού δικαίου ως γενικό δίκαιο και ως ειδικότερες κάθε νομοθετική διάταξη που αφορά τους ένστολους, τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και ειδικά τους Αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού. Επομένως ως παραίτηση νοείται η διαδικασία κατά την οποία κάποιος δημόσιος λειτουργός, υπάλληλος ή στρατιωτικός υποβάλλει εγγράφως, χωρίς πρόσθετους όρους (αιρέσεις, όρους ή προθεσμίες) και εκφράζει τη βούλησή του να πάψει η έννομη σχέση μεταξύ αυτού και του Δημοσίου ή των Ενόπλων Δυνάμεων (Α.Ι.Τάχος, Δημόσιο Υπαλληλικό Δίκαιο, τ.2, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσ/νίκη, 1996, σελ. 294. Δεν είναι υποχρεωτική η αναφορά στην παραίτηση των παραγωγικών αιτίων της βούλησης του Αξιωματικού, και έτσι η μη αναγραφή τους δε συνεπάγεται μη κώλυμα αποδοχής της παραίτησης (ΣτΕ 910/1989, δημοσ. σε ΘΕ ΣτΕ-191/1989, σελ. 1281).

Ελάχιστο παραμονής στις Ένοπλες Δυνάμεις

3. Στο άρθρο 64 παρ. 1 του Ν.Δ. 1400/1973 (ΦΕΚ Α’/114/1973) γίνεται λόγος για υποχρεωτική παραμονή στο Στράτευμα των μονίμων Αξιωματικών. Το περί ου ο λόγος άρθρο τυγχάνει εφαρμογής σε κάθε Αξιωματικό των Ενόπλων Δυνάμεων και άρα στα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού. Η υποχρεωτική παραμονή δε συνεπάγεται την αδυναμία υποβολής παραίτησης προτού τη λήξη του ελάχιστου χρόνου παραμονής. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζονται για τις υποχρεώσεις του Αξιωματικού, όταν αυτός παραιτείται πριν την εκπλήρωση των ανειλημμένων υποχρεώσεών του.

3.1 Έτσι συνεπάγεται ότι είναι δεκτή η παραίτηση που υποβάλλεται προτού τη λήξη των ελάχιστων χρονικών διαστημάτων υπηρέτησης. Τα ελάχιστα αυτά διαστήματα για την περίπτωση Αξιωματικών που αποστέλλονται από την υπηρεσία τους στο εξωτερικό για εκπαίδευση για περίοδο μεγαλύτερη των έξι ανέρχονται στο διπλάσιο του χρόνου φοίτησης, σε καμία όμως περίπτωση λιγότερο από δύο έτη (σε αυτή την ενότητα εντάσσονται οι νατοϊκές ασκήσεις).

3.2 Σε άλλη κατηγορία υπάγονται οι Αξιωματικοί που λαμβάνουν εκπαιδευτική άδεια για το εσωτερικό ή το εξωτερικό για χρόνο μεγαλύτερο των έξι μηνών. Αυτοί αναλαμβάνουν υποχρέωση παραμονής στις Ε.Δ. για χρόνο διπλάσιο του χρόνου της άδειας και των τυχόν παρατάσεων αυτής.

3.3 Ειδικότερη ρύθμιση, η οποία τυγχάνει εφαρμογή στην υπό κρίση περίπτωση, υπάρχει στο νόμο για τους Αξιωματικούς του Υγειονομικού Σώματος (δεν έχει σημασία εάν πρόκειται για Στρατό Ξηράς, Πολεμική Αεροπορία ή Πολεμικό Ναυτικό), που αποκτούν με μέριμνα της υπηρεσίας εξειδίκευση (στην έννοια της εξειδίκευσης υπάγονται και οι μεταπτυχιακές σπουδές). Αυτοί αναλαμβάνουν υποχρέωση παραμονής στις Ε.Δ. για πέντε χρόνια, τα οποία αρχίζουν από τη λήξη των σπουδών, ανεξαρτήτως της λήξης πτυχίου ή μη (αρθρ. 6 και 7 Ν.Δ. 1400/1973).

Διαδικασία παραίτησης - Υποχρεώσεις Αξιωματικού

4. Ως προς την ακολουθούμενη διαδικασία προβλέπεται ότι η παραίτηση του Αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού υποβάλλεται ως ατομική ιεραρχική υπηρεσιακή αναφορά. Αυτή δέον όπως είναι λακωνική, σύντομη, ακριβής, σαφής, και διατυπωμένη με τον οφειλόμενο προς τον ανώτερο σεβασμό. Δεν φέρει προσαγόρευση αλλά αρχίζει με την λέξη «αναφέρεται». Το διοικητικό όργανο στο οποίο απευθύνεται οφείλει να απαντήσει το συντομότερο στον αναφερόμενο με χρονικό όριο της 10 ημέρες. Εάν ατομική αναφορά μείνει αναπάντητη πέραν του ως άνω χρόνου, ο αναφερόμενος έχει δικαίωμα εκ νέου υποβολής της, και σε τυχόν μη απάντηση εντός του 10ημέρου από της λήψης της νέας αναφοράς του, έχει δικαίωμα να παρακάμψει την ιεραρχία και να υποβάλει την αναφορά στον προϊστάμενο του αμέσως ανωτέρου κλιμακίου Διοίκησης (αρθρ. 1804 παρ. 2,3,6,8, Π.Δ. 210/1993, ΦΕΚ Α’/89/1993).

4.1 Σε περίπτωση που αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού υποβάλλει την παραίτησή του, προτού τη λήξη του χρονικού διαστήματος που υποχρεούται να εκπληρώσει της ανειλημμένες υποχρεώσεις του τυγχάνει εφαρμογής το νέο νομοθετικό καθεστώς. Έτσι όσοι Αξιωματικοί του Π.Ν. εξέρχονται από το στράτευμα λόγω παραίτησης έχουν την υποχρέωση καταβολής υπέρ του Δημοσίου αποζημίωσης ίση με το γινόμενο του συνόλου των εκκαθαρισμένων πραγματικών αποδοχών του κατεχόμενου βαθμού επί τους υπολειπόμενους μήνες υποχρέωσης παραμονής στο στράτευμα.

4.2 Στη περίπτωση δε όσων παραιτούνται τους πριν από την εκπλήρωση των ανειλημμένων υποχρεώσεων τους και έχουν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό υποχρεούνται να καταβάλουν εκτός από την ανωτέρω αποζημίωση και τη δαπάνη της Εκπαίδευσης τους (αρθρ. 33 εδ. α’, γ’ Ν. 3883/2010 ΦΕΚ Α’/167/24.9.2010).

Επί του πρακτέου

5. Κατόπιν όλων των παραπάνω και λαμβανομένου υπόψη του νομοθετικού πλαισίου η απάντησή μου στο ερώτημα είναι ότι: η Α μπορεί να υποβάλει την παραίτησή της από το Πολεμικό Ναυτικό. Η διαδικασία που θα ακολουθηθεί είναι η απλή υποβολή μίας αίτησης, απευθυνόμενης προς τον ιεραρχικά ανώτερό της (λ.χ. το γραφείο προσωπικού ή το Διοικητή). Η αίτηση μπορεί να είναι λακωνική. Εάν η Α επιθυμεί να προβάλει λόγους που την οδήγησαν στην παραίτηση θα πρέπει να υποβάλει αρχικά ιδιαίτερη αναφορά, η οποία θα τύχει εξέτασης εντός άνετου χρονικού διαστήματος και ακολούθως θα υποβληθεί η παραίτηση, επί της οποίας θα πρέπει να λάβει απάντηση εντός 10 ημερών.

5.1 Στην περίπτωση αυτή, η Α –ως υγειονομικό προσωπικού του Π.Ν.- θα υποχρεωθεί, εάν δεν έχει συμπληρώσει 5 χρόνια από τη λήξη των μεταπτυχιακών σπουδών (δεν τα έχει συμπληρώσει αφού και σήμερα σπουδάζει) να επιστρέψει το ποσό της υποτροφίας και να καταβάλει αποζημίωση προς το Δημόσιο ίση με το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού των καθαρών μηνιαίων αποδοχών επί τους μήνες που απέμειναν (από την πενταετία).

5.2 Σε περίπτωση που η Α προχωρήσει στην παραίτηση δίχως άμεση καταβολή των ποσών (επιστροφή μισθών και υποτροφίας) τότε αυτά θα βεβαιωθούν ως δημόσιο έσοδο στην αρμόδια ΔΟΥ και είτε θα επιδιωχθεί η αναγκαστική είσπραξή τους είτε θα παρακρατηθούν από την τυχόν επιστροφή φόρου.