Πάγια
νομολογείται από τα Ειρηνοδικεία της επικράτειας ότι "δόλιος" δεν μπορεί να είναι
ο οφειλέτης, ο οποίος ελλείψει επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων λογιστικής,
οικονομολογίας ή νομικής προέβη στην αποδοχή των δανειακών προϊόντων που με
έπαρση διαφήμιζαν οι τράπεζες κατά τα προηγούμενα έτη. Επιπλέον "δόλιος" δεν
μπορεί να είναι ο οφειλέτης ο οποίος αδυνατούσε, ως μέσος άνθρωπος, να
προβλέψει την κάκιστη πορεία που θα είχαν τα εισοδήματά του –κυρίως ο
μισθοδοτούμενος ή συνταξιοδοτούμενος από το δημόσιο- εξαιτίας των περικοπών από
την οικονομική κρίση της περιόδου 2010-2014.
Εάν πέρα
από κάθε ελπίδα δικαίου γινόταν δεκτό πως ο οφειλέτης, ο οποίος ανταποκρινόταν
στις δανειακές του υποχρεώσεις έως την επέλευση του άκρως απρόβλεπτου γεγονότος
της μείωσης των εισοδημάτων του λόγω της κάκιστης δημοσιονομικής κατάστασης του
κράτους, ήταν "δόλιος", στο πολλαπλάσιο "δόλιοι" ήταν οι πιστωτές-Τράπεζες. Οι τελευταίες διαθέτοντας ένα πλήθος καταρτισμένων επιστημονικά συμβούλων
(οικονομολόγοι, λογιστές, δικηγόροι, μηχανικοί) θα μπορούσαν να προβλέψουν την
οικονομική πορεία του αντισυμβαλλόμενου δανειολήπτη. Εάν μπορούσαν οι πιστωτές
να προβλέψουν την αδυναμία εξυπηρέτησης δανείων από τον αντισυμβαλλόμενό τους,
ουδέποτε θα συμβάλλονταν μαζί του, ανεξάρτητα από το αν θα του παρείχαν αφειδώς
πρόσβαση στην καταναλωτική και στεγαστική πίστη.
Σε κάθε περίπτωση, ορισμένες φορές οι
οφειλέτες φάνηκαν ευκολόπιστοι από την πλευρά τους· παγιδεύτηκαν από τις σκόπιμα
συγκαλυμμένες ως προς τον τρόπο εξόφλησης, πρακτικές προώθησης δανείων των
τραπεζών. Άλλωστε συχνά για την τράπεζα οι οφειλέτες ήταν καλοί πελάτες, ιδίως
αν είχαν δεδομένο και εξασφαλισμένο μόνιμα, αξιόλογο, εισόδημα όπως κυρίως οι
δημόσιοι υπάλληλοι ή οι συνταξιούχοι.
Από τα παραπάνω προκύπτει ξεκάθαρα
πως δόλος από την πλευρά των οφειλετών δεν υπήρξε, παρά σπάνια. Αντιθετικά αν "δόλιος" είναι ο οφειλέτες" πολλαπλάσια "δόλιες" θα μπορούσαν ίσως να χαρακτηριστούν
οι τράπεζες που με τους χρυσοπληρωμένους οικονομολόγους και συμβούλους τους
δεν σταμάτησαν εκεί που έπρεπε τον δανεισμό –αλλά αντίθετα χορηγούσαν στους
οφειλέτες δανειακά προϊόντα- κι ενώ γνώριζαν τα εισοδήματά τους γιατί ασφαλώς
ούτε κι αυτοί γνώριζαν για την ακραία μεταβολή των κοινωνικών συνθηκών λόγω της
οικονομικής κρίσης και τη θέσπιση του Ν. 3869/2010. Συχνά μοναδικός σκοπός των
πιστωτών ήταν ο υπερπλουτισμός τους. Αυτοί πολλάκις ρίσκαραν και έκαναν τζόγο
κι οι οφειλέτες προσπαθούσαν να ζήσουν
τις οικογένειές τους. Επιστέγασμα όλων αυτών η τραγική πορεία της
οικονομίας του Κράτους που αφαίμαξε παντοιοτρόπως τους οφειλέτες μειώνοντας
κατακόρυφα τα εισοδήματά τους και εκτοξεύοντας στα ύψη έμμεσους κι
άμεσους φόρους, αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος διαβίωσής των οφειλετών και των
οικογενειών τους.
Οι οφειλέτες δε θα πρέπει να αρνούνται
το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί και καλό θα ήταν να επικρίνουν από μόνοι τους
τους εαυτούς τους για την περιέλευσή τους σε κατάσταση αδυναμίας πληρωμών. Ορισμένες
φορές φταίνε και οι οφειλέτες, όχι όμως μόνο οι οφειλέτες και σίγουρα όχι περισσότερο
οι οφειλέτες. Θα πρέπει οι οφειλέτες να έχουν αποδεχθεί πως θα υποστούν τις
συνέπειες των επιλογών τους, ζητώντας όμως από το Δικαστήριο να τους επιτρέψει
να επανενταχθούν ομαλά στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Άλλωστε, δυστυχώς όλα
αυτά συνέβησαν σε όλους τους συμπολίτες μας. Άλλωστε αυτές τις καταστάσεις
σκοπούσε ο νομοθέτης να θεραπεύσει επιδιώκοντας την ομαλή επανένταξη του
υπεχρεωμένου φυσικού προσώπου στην κοινωνική και οικονομική ζωή, προκειμένου
ωφελημένοι να καταστούν και οι πιστωτές του (αιτιολ.έκθεση, σ. 1, Γενικό Μέρος,
παρ. 3-5).
