ΔΙΚΗΓΟΡΙΚA ΓΡΑΦΕΙA

Δικαστηριακή - Συμβουλευτική Δικηγορία και Διαμεσολάβηση, DPO σε:
Θεσσαλονίκη, Aθήνα, Πέλλα (Αριδαία, Γιαννιτσά, Έδεσσα, Σκύδρα), Μακεδονία και σε όλη την Ελλάδα.




Κυριακή 22 Ιουνίου 2008

Πώς φτάσαμε και τι είναι η Συνθήκη της Λισσαβόνας

Συνθήκη Λισσαβόνας ή Μεταρρυθμιστική Συνθήκη

1. Στις 13.12.2007, κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας στην ΕΕ, υπογράφηκε στη Λισσαβόνα, η ομώνυμη Συνθήκη, ή αλλιώς Μεταρρυθμιστική Συνθήκη[1]. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη αποτελεί την προσπάθεια μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της Ένωσης και της Κοινότητας, μετά την απόρριψη της Συνθήκης για την εγκαθίδρυση Συντάγματος για την Ευρώπη (ή αλλιώς Ευρωσύνταγμα)[2]. Δυστυχώς όμως η ενημέρωση της κοινής γνώμης είναι ανεπαρκής, εξ ου και η επιφυλακτικότητα των Ιρλανδών, ενώ στα «δικά μας» μονοπωλεί την ενημέρωση η διαγραφή τέως πρωθυπουργού χωρίς να επεκτείνονται τα ΜΜΕ στο περί τίνος πρόκειται η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, και πόσο θα επηρεάσει, αν τεθεί σε ισχύ στις 01.01.2009, τις ζωές εκατομμυρίων ευρωπολιτών.

Θεσμικό πλαίσιο ΕΚ και ΕΕ (παρελθόν-παρόν)

2. Η ΕΕ λειτουργεί βάσει του πρωτογενούς δικαίου, όπως αυτό διαμορφώθηκε από τις Συνθήκες για την ΕΟΚ, την ΕΚΑΧ και την ΕΚΑΕ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας), καθώς και όλες οι αναθεωρήσεις των αρχικών Συνθηκών, τα Παραρτήματα, τα Πρωτόκολλα που τι συνοδεύουν και τέλος τις Συμφωνίες ένταξης των νέων κρατών μελών. Σημαντικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη[3] αλλά και η Συνθήκη του Μάαστριχτ[4] με την οποία η ΕΟΚ μεταβάλλεται σε Ευρωπαϊκή Κοινότητα και ιδρύεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ εγκαθιδρύεται διακυβερνητική συνεργασία των κρατών μελών στους τομείς της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Άμυνας (ΚΕΠΠΑ) και συνεργασία στους τομείς της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων (ΣΔΕΥ). Οι ΕΚ η ΚΕΠΠΑ και η ΣΔΕΥ συνιστούν τους 3 πυλώνες (pilier, pillar) – συνιστώσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.1 Ακολουθεί η Συνθήκη του Άμστερνταμ (ΣτΑ)[5] με την οποία κοινοτικοποιείται (δηλαδή παύει η διακυβερνητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και αρμοδιότητα έχουν τα ευρωπαϊκά όργανα) η ΣΔΕΥ, εκτός από τους τομείς Αστυνομικής και Δικαστικής Συνεργασίας στις Ποινικές υποθέσεις (η ΑΔΣΠΥ παραμένει σε διακυβερνητικό πλαίσιο), δημιουργείται κοινοτική πολιτική για την απασχόληση.και καθίσταται κοινοτικό κεκτημένο το κεκτημένο της Συμφωνίας Σένγκεν. Με τη ΣτΑ συστηματοποιήθηκε η διαφοροποιημένη συμμετοχή στην ΕΚ και την ΕΕ (αρθρ. 40, 43-45 ΣΕΕ, 11 ΣΕΚ) και έτσι οι παρεκκλίσεις (derogations) του Μάαστριχτ γίνονται εντονότερες[6]. Επίσης επεκτείνεται η ειδική πλειοψηφία (σε αντίθεση με την ομοφωνία και το δικαίωμα veto) και αυξάνονται οι εξουσίες του Ευρ. Κοινοβουλίου. Ακολουθεί η Συνθήκη της Νίκαιας[7], η οποία τέθηκε σε ισχύ την 01.02.2003 και με την οποία μεταβλήθηκε το μέγεθος και η σύνθεση της Επιτροπής, επεκτάθηκαν οι ειδικές πλειοψηφίες, σταθμίστηκαν οι ψήφοι στο Συμβούλιο και απλουστεύτηκε ο μηχανισμός της ενισχυμένης συνεργασίας (βλ. υποσ. 6), αλλά και προστέθηκε η «Δήλωση για το Μέλλον της Ένωσης», με την οποία γίνεται σαφές ότι η Νίκαια, είναι ένας ενδιάμεσος σταθμός στην πορεία θεσμικής ολοκλήρωσης της ΕΕ. Η συνθήκη του Άμστερνταμ και της Νίκαιας, είναι αυτές που διέπουν και σήμερα τη θεσμική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ευρωσύνταγμα

3. Με αφορμή τη «Δήλωση» της Νίκαιας και ύστερα από τη «Δήλωση του Λάκεν» συστάθηκε η Ευρωπαϊκή Συνέλευση που εξέτασε τι θεσμικό μέλλον της ΕΕ στους τομείς της κατανομής των αρμοδιοτήτων, απλούστευσης των συνθηκών, του ρόλου των εθνικών κοινοβουλίων και του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. [8] Οι εργασίες της Συνέλευσης χαρακτηρίστηκαν από ανοικτή και διαφανή συζήτηση μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μερών, πράγμα που δεν γίνονταν στις προηγούμενες Συνθήκες, οι οποίες γράφονταν αποκλειστικά από διπλωμάτες. Στις 18.06.2004 οι αρχηγοί των κρατών και κυβερνήσεων κατέληξαν σε συμφωνία, με ορισμένες αλλαγές[9], για το κείμενο του Ευρωσυντάγματος.

3.1 Το Ευρωσύνταγμα καθόρισε τους νέους στόχους της Ένωσης. Πολύ σημαντικό για τους πολίτες της ΕΕ ότι ενσωματώθηκε ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στο κείμενο του Συντάγματος. Επιπλέον συγχωνεύονταν η ΕΕ με την ΕΚ σε μια ενιαία νομική προσωπικότητα, την Ένωση. Μειώνονταν τα μέσα δράσης της ΕΕ (κανονισμοί, οδηγίες, αποφάσεις, κοινές θέσεις κ.α.) από 15 σε 6 και θεσμοθετούνταν οι όροι «ευρωπαϊκοί νόμοι» και «ευρωπαϊκοί νόμοι-πλαίσια», ενώ υπήρχε ο θεσμός της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας. Από θεσμικής άποψης καθιερώνονταν θέση Προέδρου του Συμβουλίου (κατάργηση εκ περιτροπής προεδρίας), ο πρόεδρος της Κομισιόν θα εκλέγονταν από το Ευρωκοινοβούλιο, μειώνονταν οι αριθμοί των Επιτρόπων και των Ευρωβουλευτών και δημιουργούνταν θέση Υπουργού Εξωτερικών της Ένωσης. Τέλος οι τρεις πυλώνες καταργούνταν μέσω της κοινοτικοποίησης της ΚΕΠΠΑ και της ΑΔΣΠΥ.

3.2 Αν τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία δεν ανέκοπταν τη διαδικασία επικύρωσης από τα 25 κράτη μέλη, το Ευρωσύνταγμα θα θέτονταν σε ισχύ τη 01.11.2006. Την απόρριψη του Συντάγματος ακολούθησε μια περίοδος «προβληματισμού»[10], έως και τις 22.07.2007[11] όπου και επήλθε συμβιβασμός (ύστερα από τις ενστάσεις της Πολωνίας), ως προς τη νέα Συνθήκη.

Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη (ΜΣ)

4. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη ξεκινά (αρθρ. 1 παρ. 1-4 ΜΣ) με την αναφορά των αξιών της Ένωσης, όπως της ευρωπαϊκής κληρονομιάς, της ειρήνης, του κράτους δικαίου, της ευημερίας κ.α. Με τη ΜΣ η Συνθήκη «Ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας» (ΣΕΚ) θα μετονομασθεί σε «Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και τα άρθρα της θα αναριθμηθούν και θα αναδιαταχθούν. Αντίθετα με το Ευρωσύνταγμα όμως, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και η, τέως, ΣΕΚ δε θα συνενωθούν, αλλά απλώς θα τροποποιηθούν και θα ισχύουν αυτόνομα (αρθρ. 2 παρ. 8 ΜΣ). Όλα τα όργανα της Ένωσης οφείλουν να σέβονται τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στο Χάρτη. Την ίδια υποχρέωση έχουν και τα κράτη μέλη όταν εφαρμόζουν την κοινοτική νομοθεσία. Από την άλλη οι τρεις πυλώνες καταργούνται – συγχωνεύονται (αρθρ. 2 παρ. 1 ΜΣ). Η ΑΔΣΠΥ κοινοτικοποείται (αρθρ. 3 παρ. 63 επ. ΜΣ) και καταργείται η ΚΕΠΠΑ, αλλά για θέματα εξωτερικών και άμυνας διατηρείται η ομοφωνία, και το Δικαστήριο δεν έχει αρμοδιότητα (αρθρ. 2 παρ. 27 ΜΣ). Επί στρατιωτικών θεμάτων η αρμοδιότητα παραμένει στα κράτη μέλη (δε δημιουργείται Ευρωπαϊκός Στρατός). Η Συνθήκη προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να παραχωρούν στην Ένωση στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ.

4.1 Όσον αφορά τις αρμοδιότητες της ΕΕ, ύστερα από την κατάργηση των πυλώνων, επέρχεται διαφοροποίηση η οποία συνίσταται στο εξής: Οι τομείς πολιτικής της Ένωσης αναφέρονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα (δεν υπάρχει δυνατότητα δράσης από τα κράτη μέλη), η μοιρασμένη αρμοδιότητα, όπου η παραγωγή νομοθεσίας σε αυτό τον τομέα μοιράζεται ανάμεσα στα κράτη μέλη και την ΕΕ και τέλος η βοηθητική αρμοδιότητα, όπου η ΕΕ έχει το δικαίωμα να βοηθήσει, να συντονίσει ή να συμπληρώσει τις πράξεις των εθνικών κυβερνήσεων (αρθρ. 3 παρ. 12 ΜΣ). Επίσης αυξάνονται οι τομείς της διαδικασίας Συναπόφασης του Ευρωκοινοβουλίου ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται και ο ρόλος των εθνικών κοινοβουλίων[12]. Σημαντική είναι και η ρήτρα «αλληλεγγύης» όπου η ΈΕ και τα κράτη μέλη ενεργούν από κοινού εάν ένα κράτος μέλος δεχθεί τρομοκρατική επίθεση ή πληγεί από φυσική ή ανθρωπογενή καταστροφή. Τέλος προβλέπεται η διαδικασία αποχώρησης κράτους μέλους από την Ένωση (αρθρ. 2 παρ. 58)

4.2 Ως προς τα θεσμικά όργανα, δημιουργείται η θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα ηγείται του Συμβουλίου Υπουργών με θητεία 2 ½ χρόνια-προβλέπονταν και στο Ευρωσύνταγμα (αρθρ. 2 παρ. 16 ΜΣ) και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, και όχι Υπ.Εξ. (αρθρ. 2 παρ. 30 ΜΣ), οι οποίοι θα εκπροσωπούν διεθνώς την Ένωση. Μειώνονται τα μέλη της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου (αρθρ. 2 παρ. 18 ΜΣ)[13]. Επίσης το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μετονομάζεται σε Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα γίνουν όργανα της Ένωσης (αρθρ. 2 παρ. 14 ΜΣ). Τέλος δεν υπάρχει αναφορά σε πολιτειακά χαρακτηριστικά, όπως τη Σημαία, τον Ύμνο ή τον όρο «Σύνταγμα».

4.3 Η Συνθήκη της Λισαβόνας περιέχει μια "κοινωνική ρήτρα" σύμφωνα με την οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα κοινωνικά θέματα επιδίωξη υψηλού ποσοστού απασχόλησης, κατάλληλη κοινωνική προστασία, καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού κ.λπ. κατά τη χάραξη και εφαρμογή κάθε πολιτικής (αρθρ. 3 παρ. 13). Η Συνθήκη της Λισαβόνας εισάγει την έννοια της «Πρωτοβουλίας των Ευρωπαίων Πολιτών», δια της προκήρυξης δημοψηφίσματος, με τη συγκέντρωση 1 εκ. υπογραφών από ένα σημαντικό αριθμό χωρών (αρθρ. 2 παρ. 12 ΜΣ). Τα δικαιώματα των πολιτών (αστικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά) επίσης κατοχυρώνονται και είναι νομικά δεσμευτικά μέσω των διατάξεων του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ενώ ενισχύονται οι ελευθερίες κυκλοφορίας εμπορευμάτων, υπηρεσιών, κεφαλαίων και προσώπων (θεμελιώδεις ελευθερίες, αρθρ. 3 παρ. 50-62 ΜΣ).

Συμπεράσματα

5. Η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, είναι το όχημα που θα οδηγήσει την Ένωση στην περεταίρω ολοκλήρωσή της. Ωστόσο, έχει αδύνατα σημεία, όπως η μη θεμελίωση ομοσπονδιακών χαρακτηριστικών (λ.χ. υπεροχή κοινοτικού δικαίου έναντι εθνικών Συνταγμάτων-αν και το ΔΕΚ την έχει αποδεχτεί με την απόφαση COSTA ENEL, εξαιρέσεις σε κράτη μέλη όπως το Ην. Βασίλειο, η Δανία, η Ιρλανδία, ομοφωνία σε φορολογία, ΚΕΠΠΑ, εκλογ. σύστημα ευρωεκλογών κ.α.). Το ζήτημα είναι κατά πόσο είναι οι πολίτες της Ευρώπης, να δεχτούν την εμβάθυνση και να άρουν τις εθνικές επιφυλάξεις[14]. Το μέλλον άλλωστε δεν είναι στον κρατικό ατομισμό αλλά στην ολοκλήρωση και ενίσχυση της ευρωπαϊκής φωνής.



[1] Η επίσημη ονομασία της Συνθήκης είναι «Συνθήκη της Λισσαβόνας για την τροποποίηση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας».

[2] Παρά την επιτυχή, για την ΕΕ, κατάληξη του ισπανικού δημοψηφίσματος (20.02.2005) με το 77% υπέρ του «ναι», το γαλλικό δημοψήφισμα στις 29.05.2006 απέρριψε το Ευρωσύνταγμα με ψήφους 55% «όχι», ενώ και οι Ολλανδοί ψήφισαν στις 01.06.2005 «όχι» σε ποσοστό 61,5%.

[3] 17.02. και 28.02.1986, επισ. εφημ. αρ. L-169 της 29.06.1986, με την οποία ρυθμίζονταν το θεσμικό πλαίσιο ώστε να εγκαθιδρυθεί μια ενιαία εσωτερική αγορά.

[4] 07.02.1992, επισ. εφημ. αρ. 191 της 29.06.1992 ή αλλιώς Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

[5] 02.10.1997, επισ. εφημ. αρ. C-340 της 10.11.1997

[6] Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων και Ευρώπη της μεταβλητής γεωμετρίας, λ.χ. ύπαρξη μεταβατικών περιόδων, μη εφαρμογή σε ορισμένα κράτη μέλη των κοινοτικών κανόνων, βλ. ΟΝΕ και Ην. Βασίλειο.

[7] 26.02.2001, επισ. εφημ. αρ. C-80 της 10.03.2001.

[8] Η εναρκτήρια συνεδρίαση της Συνέλευσης, επί της οποίας προέδρευε ο Valery Guiscard dEstain, έλαβε χώρα στις 28.02.2002 και οι εργασίες της ολοκληρώθηκαν στις 10.07.2003

[9] Χαρακτηριστικότερη, αλλά όχι ουσιώδης, ήταν η απαλοιφή των στίχων από τον Επιτάφιο του Περικλή: «Χρώμεθα γαρ πολιτεία...και όνομα μεν δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται» Θουκυδίδης Β, 3

[10] Βλ. Συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 16ης και 17ης Ιουνίου 2005, υπό λουξενμβουργιανή προεδρία

[11] Βλ. Συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών της 21ης και 22ης Ιουλίου 2007, υπό γερμανική προεδρία

[12] Επιβεβαιώνεται η αρχή της επικουρικότητας, όπου δλδ η ΕΕ ενεργεί μόνο όταν δεν μπορούν να ενεργήσουν αποτελεσματικά οι εθνικές κυβερνήσεις και κοινοβούλια (αρθρ. 2 παρ. 5 ΜΣ)

[13] Στην Επιτροπή δε θα υπάρχει ένας Επίτροπος από κάθε κράτος μέλος, αλλά από τα δύο τρίτα των κρατών µελών και θα υπάρχει ισότιμη εναλλαγή της εθνικότητας των επιτρόπων, ανά πενταετία. Τα μέλη του Κοινοβουλίου δε θα είναι πάνω από 751, ενώ αριθμός των εθνικών αντιπροσώπων για κάθε χώρα έχει οριστεί από 6 τουλάχιστον έως και 96 για κάθε κράτος μέλος (βάση αρχής φθίνουσας αναλογικότητας).

[14] Η Ελλάδα επικύρωσε τη ΜΣ μέσω του Κοινοβουλίου, στις 11.06.2008 με ψήφους 250 υπέρ επί συνόλου 292 ψηφισάντων. Η Ιρλανδία απέρριψε τη ΜΣ, μέσω δημοψηφίσματος, στις 12.06.2008 με το 53% των ψηφοφόρων να τάχθηκε κατά, βάζοντας τη ΜΣ σε περιπέτειες.

Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008

Η επισιτιστική κρίση

Εισαγωγή

1. Τους τελευταίους μήνες γινόμαστε μάρτυρες μιας επισιτιστικής κρίσης που πλήττει κυρίως τον τρίτο κόσμο. Στη συλλογική μνήμη των καταναλωτών-πολιτών της Δύσης, τέτοιου είδους γεγονότα έχουν ξεχαστεί. Όμως η τελευταία αυτή κρίση έρχεται να συσχετιστεί με την περιβαλλοντική υποβάθμιση, τους τρόπους αντιμετώπισής της και σε συνδυασμό, πάντοτε, με τους κερδοσκόπους. Για την αντιμετώπιση της κρίσης κινήθηκε και ο Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO= Food and Agriculture Organization of the United Nations) που διοργάνωσε Σύνοδο στη Ρώμη για την Επισιτιστική Ασφάλεια, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Τα αποτελέσματα, ωστόσο είναι πενιχρά.

Η επισιτιστική κρίση το 2008

2. Ως επισιτιστική κρίση ορίζεται η μορφή κρίσης που σχετίζεται με την έλλειψη των κατάλληλων εκείνων τροφίμων που εάν ο ανθρώπινος οργανισμός δεν εκλάβει σε ορισμένη ποσότητα και ποιότητα (αριθμός θερμίδων ή κατηγορίες τροφίμων) θα οδηγηθεί σε εκδήλωση ασθενειών ή κίνδυνο θανάτου[1]. Η σημερινή επισιτιστική κρίση, υπάγεται στην κατηγορία των αυξανόμενων κρίσεων[2], όπου δηλαδή η κρίση δεν αφορά ένοπλη σύρραξη, αλλά ανθρωπιστικό κίνδυνο λόγω μη συγκρουσιακών παραγόντων.

2.1 Την χρονική περίοδο 2007-2008 παρουσιάστηκε διεθνής άνοδος (πολύ πέραν της φυσιολογικής) των τιμών των τροφίμων[3], που δημιούργησε πολιτικοοικονομικά προβλήματα και κοινωνικές αναταραχές τόσο στα αναπτυσσόμενα κράτη, όσο (λιγότερο βέβαια) στα αναπτυγμένα. Η επισιτιστική κρίση στο Δυτικό κόσμο εντείνει τις πληθωριστικές πιέσεις στην αγορά, λόγω της ανόδου των τιμών των τροφίμων, ενώ οι πολίτες στον Τρίτο κόσμο έρχονται αντιμέτωποι με το φάσμα του κινδύνου επιβίωσης[4]. Ανάλογες κρίσεις έχουν ξανασυμβεί στο άμεσο παρελθόν (Ιράν και Ταϊλάνδη 1962, Αιθιοπία 1980), αλλά οφείλονταν είτε σε φυσικούς παράγοντες (κακές σοδιές, φυσικές καταστροφές) είτε σε πολεμικά γεγονότα και τα επακόλουθά τους (καταστροφή παραγωγικής διαδικασίας, επιβολή embargo).

2.2 Σήμερα 854 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται, 4 εκατομμύρια άνθρωποι προστίθενται κάθε χρόνο σε αυτήν την κατηγορία, ενώ περίπου 5.6 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της έλλειψης τροφής. Οι αυξήσεις στις παγκόσμιες τιμές σίτου έχουν φτάσει το 181% μέσα σε 36 μήνες (έως τον Φεβρουάριου του 2008), το ρύζι έχει ακριβύνει κατά 141% από τον Ιανουάριο, ενώ συνολικά οι παγκόσμιες τιμές τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 83%.όπως σχετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογραμμίζει. Επίσης τονίζει ότι 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σε «δεινή ένδεια» και 850 εκατομμύρια «πεινούν καθημερινά». Τέλος χαρακτηρίζεται η διεθνής επισιτιστική κρίση ως «σιωπηλός τυφώνας»[5].

Τα αίτια της κρίσης

3. Τα αίτια της σημερινής επισιτιστικής κρίσης είναι αρκετά, ώστε να απαιτείται άφθονος χώρος προκειμένου να παρατεθούν αναλυτικά. Συνοπτικά οι κακές σοδειές σε άλλοτε εύφορα εδάφη, η άνοδος του παγκόσμιου πληθυσμού, η αυξανόμενη ζήτηση τροφίμων από την Κίνα, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου καθώς και η «μάχη» μεταξύ των φυτών που καλλιεργούνται για βιοκαύσιμα έναντι όσων προορίζονταν για διατροφή είναι μερικές από τις αιτίες που έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση[6].

Σοδιές - Αύξηση παγκόσμιου πληθυσμού

3.1 Οι κακές σοδιές είναι ένα αποτέλεσμα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Η αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων πλήττει τους αγρότες, κυρίως των εύκρατων ζωνών του πλανήτη. Από την άλλη και στα τροπικά κλίματα (όπου εντοπίζεται ο φτωχός πληθυσμός) η αύξηση της έντασης των μουσώνων έχει οδηγήσει σε πλήγματα στην παραγωγή ρυζιού, το οποίο αποτελεί την κύρια πηγή τροφής για τους κατοίκους των περιοχών αυτών[7]. Λόγω της μικρής παραγωγής του προϊόντος, η τιμή του διαθέσιμου ρυζιού οδηγείται προς τα πάνω[8], πιέζοντας την, ήδη ισχνή, αγοραστική δυνατότητα των κατοίκων του Τρίτου κόσμου. Ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει αυξηθεί από 1.6 δισεκατομμύρια το 1900 σε κατ' εκτίμηση 6.6 δισεκατομμύρια σήμερα. Επίσης αναμένεται να φθάσει σε σχεδόν 9 δισεκατομμύρια μέχρι το έτος 2042[9]. Παρόλα αυτά τα ποσοστά παγκόσμιας πληθυσμιακής αύξησης έχουν μειωθεί εντυπωσιακά από τη δεκαετία του '80 ενώ και η συνολική παραγωγή προϊόντων διατροφής έχει αυξηθεί κατά κεφαλήν από τη δεκαετία του '60, και αυτή η τάση δεν έχει αλλάξει εντυπωσιακά με τις κακές συγκομιδές του 2006-7. Σε ό,τι έχει να κάνει με την άνοδο του πληθυσμού στην Κίνα, αλλά και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου ισχύουν τα παραπάνω, περί ταυτόχρονης βελτίωσης των σοδιών. Συνεπώς τόσο οι κακές σοδιές όσο και η αύξηση του πληθυσμού είναι απλώς αφορμές και όχι τόσο αιτίες για την άνοδο των τιμών των τροφίμων[10].

Άνοδος τιμής πετρελαίου

3.2 Η άνοδος στην τιμή του πετρελαίου έχει οδηγήσει και σε αύξηση στις δαπάνες των λιπασμάτων. Ενδεικτικό είναι ότι τα λιπάσματα παρασκευάζονται από πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι δαπάνες για τις πρώτες ύλες λιπάσματος εκτός από το πετρέλαιο, έχουν αυξηθεί όπως λ.χ. το ανθρακικό κάλιο, δεδομένου ότι η αυξανόμενη παραγωγή των βάσεων αυξάνει τη ζήτηση[11]. Επίσης η άνοδος του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων αυξήθηκε λόγω της ανόδου των καυσίμων, που κινούν τα γεωργικά μηχανήματα. Επιπλέον η τελική τιμή του αγροτικού προϊόντος στον καταναλωτή επιβαρύνεται και από τα αυξημένα έξοδα μεταφοράς των αγαθών. Τέλος η άνοδος της τιμής του πετρελαίου ευθύνεται και έμμεσα για την επισιτιστική κρίση, καθώς προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτηση από το μαύρο χρυσό, οι επιχειρήσεις έχουν στραφεί στα βιοκαύσιμα, των οποίων η ζήτηση, και ως εκ τούτου η προσφορά, έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά.

Βιοκαύσιμα

3.3 Τα πρώτης γενιάς βιοκαύσιμα[12], τα οποία προβλήθηκαν ως η γρήγορη λύση στο πρόβλημα του περιβάλλοντος, προκάλεσαν σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων. Οι αγρότες σε πολλές περιοχές του πλανήτη έκαναν στροφή προς την παραγωγή αραβοσίτου, ελαιοκράμβης, ζαχαροτεύτλων τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενέργειας καθώς τα βιοκαύσιμα προερχόμενα από οργανικά προϊόντα και θεωρούνται ανανεώσιμα καύσιμα. Έτσι οι αγρότες (μέσω ενθάρρυνσης υπό μορφή επιδότησης από τις κυβερνήσεις) έχουν στρέψει τις καλλιέργειές τους από το ρύζι και το σιτάρι στα παραπάνω προϊόντα. Έτσι όχι μόνο η καλλιεργήσιμη γη, προς κάλυψη διατροφικών αναγκών, μειώνεται αλλά και δασικές εκτάσεις αποψιλώνονται ώστε να καλλιεργηθούν για παραγωγή βιοκαυσίμων. Επιπλέον αυξάνεται η τιμή του καλαμποκιού, το οποίο χρησιμεύει ως τρόφιμο στην κτηνοτροφία και έτσι αυξάνεται και το κόστος εκτροφής και άρα η τιμή των ζωϊκών προϊόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω είναι και το ότι γεμίζοντας μια δεξαμενή ενός μέσου αυτοκινήτου με τα βιολογικά καύσιμα, καταναλώνεις τόσο αραβόσιτο όσο ένας Αφρικανός[13] καταναλώνει σε ένα ολόκληρο έτος[14]. Ωστόσο αρκετοί υποστηρίζουν[15] ότι τα βιοκαύσιμα δεν ευθύνονται για την άνοδο των τιμών των τροφίμων.

Κερδοσκοπία

3.4 Οι κερδοσκόποι, τονίζεται από ορισμένους[16], ευθύνονται σε μεγάλο ποσοστό για την άνοδο των τιμών των τροφίμων. Επικαλούνται την ύφεση της αμερικανικής οικονομίας και το εξασθενημένο δολάριο. Έτσι σαν αποτέλεσμα εμφανίζεται το γεγονός να μετατοπίζεται το επενδυτικό ενδιαφέρον και τα κερδοσκοπικά κεφάλαια από τα παραδοσιακά επενδυτικά προϊόντα, όπως τα ομόλογα και οι μετοχές, στις προθεσμιακές αγορές εμπορευμάτων, καθώς και στις πρώτες ύλες (όπως τα τρόφιμα). Τα hedge funds ενεπλάκησαν στην προθεσμιακή αγορά εμπορευμάτων, βασιζόμενα στη συνεχιζόμενη αύξηση της ζήτησης και αγοράζοντας προθεσμιακά συμβόλαια[17] με σκοπό την επίτευξη μελλοντικών υπερκερδών. Η κερδοσκοπική αυτή τακτική οδηγεί σε στρεβλώσεις την αγορά και δημιουργεί τεχνητές ελλείψεις. Η σκέψεις αυτές είναι λογικές, αλλά παραγνωρίζουν τη σημασία των άλλων παραγόντων και εμμένουν μόνο στην κερδοσκοπία ως παράγοντα ανόδου των τιμών των τροφίμων.

Συμπεράσματα

Οι προσπάθειες για λύση του προβλήματος έχουν ενταθεί, αλλά ουσιαστικά δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα. Στη Σύνοδο του FAO στη Ρώμη ο γ.γ. του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, ζήτησε άμεση δράση για αύξηση της παραγωγής τροφίμων κατά 50% έως το 2030. Ο γενικός διευθυντής του FAO, Ζακ Ντιουφ, ζήτησε 30 δισ. δολάρια τον χρόνο για την αγροτική παραγωγή (η βοήθεια προς τη γεωργία σήμερα αντιστοιχεί στο 3% της αναπτυξιακής βοήθειας). Η λύση για την Ευρώπη δεν είναι η περικοπή των επιδοτήσεων (ώστε να είναι ευκολότερη η πρόσβαση των αγροτικών προϊόντων των τρίτων χωρών), καθώς έτσι αμφιβόλου ποιότητας τρόφιμα θα κατέληγαν στους ευρωπαίους καταναλωτές αλλά και θα εγκαταλείπονταν η ευρωπαϊκή ύπαιθρος από τους αγρότες της. Αλλά ούτε τα μεταλλαγμένα αποτελούν λύση, λόγω των ενδεχόμενων επιπλοκών στην υγεία. Η καλύτερη λύση είναι η χορήγηση της αναπτυξιακής βοήθειας, στον Τρίτο κόσμο, ώστε να βελτιωθούν συνολικά οι συνθήκες διαβίωσης, αλλά και πάλι ίσως να βρισκόμαστε στο τέλος της εποχής της φθηνής τροφής.



[1] Βλ. και σχετικό άρθρο για την κακή διατροφή, λόγω έλλειψης τροφίμων στην Αφρική: Michael Wines «Malnutrition Is Cheating Its Survivors, and Africa’s Future» , New York Times, 28.12.2006

[2] Ιστότοπος του Διεθνούς Κέντρου Ανάπτυξης και Διαχείρισης Συγκρούσεων: http://www.cidcm.umd.edu/icb. Ιστότοπος του Διεθνούς Κέντρου Ανάπτυξης και Διαχείρισης Συγκρούσεων.

[3] Βλ. τα σημαντικά άρθρα «The end of the cheap food» και «Cheap no more», Economist, 06.12.2007

[4] Στις αναπτυσσόμενες χώρες το 50 με 60 % του εισοδήματος δαπανάται για τρόφιμα ενώ στις πλούσιες χώρες το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται μόλις στο 10 με 20 %

[5] Ψήφισμα του ΕυρΚοινοβ σχετικά με την αύξηση των τιμών των τροφίμων στην ΕΕ και στις αναπτυσσόμενες χώρες, της 22.05.2008, Β6-0229/08

[7] Ο κυκλώνας Nargis στη Βιρμανία προκάλεσε το Μάιο του 2008 άνοδο στην τιμή του ρυζιού, όπως και ανεπίκαιρες βροχές στο Κεράλα της Ινδίας. Ξηρασία έχει αναγκάσει την ετήσια συγκομιδή ρυζιού για να πέσει κατά τουλάχιστον 98% στην δεύτερη εξαγωγό χώρα σίτου, την Αυστραλία, ενώ και στην κοιλάδα Σαν Χοακίν της Καλιφόρνιας (ΗΠΑ), υπήρξε μείωση της σοδιάς λόγω ξηρασίας

[8] τιμή ρυζιού τον Απρίλιο 2008: 49 σέντς $ ανά κιλό

[9] Βλ. σε: , http://unstats.un.org/unsd/cdb/cdb_series_xrxx.asp?series_code=13670. Ετήσιος ρυθμός πληθυσμιακής αύξησης, 229 κράτη, από το 1955 στο 2050 (UN Population Division's quinquennial estimates and projections). Ηνωμένα Έθνη. Τελευταία αναβάθμιση στις 17.07.2007

[10] Burgonio, TJ. Runaway population growth factor in rice crisis—solon. Philippine Daily Inquirer, 30.03.2008

[12] Οδηγία 2003/30/ΕΚ: βιοκαύσιμα θεωρούνται κάθε υγρό ή αέριο καύσιμο για τις μεταφορές το οποίο παράγεται από βιομάζα όπου βιομάζα είναι το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων και καταλοίπων από γεωργικές (συμπεριλαμβανομένων φυτικών και ζωικών ουσιών), δασοκομικές και συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καθώς και το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα των βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων.

[13] Η κύρια πηγή τροφής των κατοίκων της υποσαχάριας Αφρικής είναι ο αραβόσιτος.

[14] «Τα καύσιμα των πλουσίων ανταγωνίζονται τώρα την τροφή των φτωχών», λέει ο Γουίλεμ Τζαν Λάαν, ανώτατο στέλεχος της εταιρείας καταναλωτικών αγαθών Unilever

[15] Στις 29 Απριλίου 2008, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους δήλωσε «κατά το 85% οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται λόγω του καιρού, της αυξανόμενης ζήτησης και των τιμών ενέργειας». Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι: «η άνοδος στις τιμές τροφίμων οφείλεται στις φτωχές αγροτικές πολιτικές και τις μεταβαλλόμενες συνήθειες κατανάλωσης στα αναπτυσσόμενα έθνη, όχι στα βιολογικά καύσιμα»

[16] Βλ. άρθρου του Κυριάκου Μεταξά, «Η κερδοσκοπία πίσω από την επισιτιστική κρίση», εφημ. Ναυτεμπορική, Αθήνα, 01.06.2008

[17] το 1998 το σύνολο των επενδυμένων κεφαλαίων σε προθεσμιακά συμβόλαια τροφίμων ανερχόταν στα 10 δισ. $, τον Ιαν. και Φεβ. 2008 το ποσό αυτό ανήλθε στα 172 δισ.

Κυριακή 1 Ιουνίου 2008

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΠΑΡΟΝ, ΜΕΛΛΟΝ & ΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Εισαγωγή

Στη χώρα μας, όπως και στον υπόλοιπο πλανήτη, το κρισιμότερο θέμα εθνικής ασφάλειας και ευημερίας των κρατών είναι η εξασφάλιση ενεργειακής αυτονομίας. Τα κράτη προσπαθούν όχι μόνο να περιορίσουν την εξάρτησή τους από ένα μέσο παραγωγής ενέργειας αλλά και να αυξήσουν τις δυνατότητες επίτευξης ενεργειακής ασφάλειας. Η ΔΕΗ προειδοποιεί για διακοπές ρεύματος, λόγω κατάληψης σε μια μονάδα παραγωγής της. Αντίστοιχα, μικρά σε σημασία, επεισόδια, προστιθέμενα, δημιουργούν κρίσης ενεργειακής αυτάρκειας σε πολλές χώρες. Η λύση για πολλούς[1] είναι η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Πόσο όμως αυτές καλύπτουν τις ανάγκες σε ενέργεια, της Ελλάδας εν προκειμένω και ποιο είναι το νομικό πλαίσιο που τις διέπει; Στα παραπάνω δύο ερωτήματα επιχειρεί το παρόν να δώσει απαντήσεις.

Ι.

1. Οι ανανεώσιμες πηγές είναι ένας πυλώνας της σύγχρονης ενεργειακής εποχής. Παρόλο το προικισμένο φυσικό περιβάλλον της, η Ελλάδα ΔΕΝ έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

2. Η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, αν και πέραν της ηθικής/περιβαλλοντικής υποχρέωσης, είναι και νομικά δεσμευμένη[2]:

Αιολική ενέργεια

α) Την πολύ μεγάλη ένταση των ανέμων, κυρίως στο νησιωτικό πλέγμα της χώρας (αιολική ενέργεια). Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με πολλή μικρότερο μέσο όρο έντασης Beaufort, στηρίζουν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά παραγωγής ενέργειας στη δύναμη του Αιόλου[3]. Οι κορυφογραμμές των νησιών, είναι ο κατάλληλος τόπος για να επιτευχθεί η αυτάρκεια, έστω μέρος των νησιών, σε ενέργεια. Και αυτό χωρίς την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά ούτε και της αισθητικής του τοπίου, καθώς οι χαρακτηριστικοί έλικες, κάλλιστα μπορούν να θεωρηθούν οι ανεμόμυλοι του 21ου αιώνα.

Ηλιακή ενέργεια

β) Τα αυξημένα ποσοστά ηλιοφάνειας (ηλιακή ενέργεια). Ο ήλιος, πέραν από χαρακτηριστικό το ελληνικού τοπίου, θα μπορούσε να βρει θέση και σε πολλά ενεργειακά projects, και να μη μένει μόνο ως εικόνα στα τουριστικά φυλλάδια. Τα ποσοστά χρήσης ηλιακής ενέργειας είναι αποκαρδιωτικά[4]. Χαρακτηριστικά το Εργαστήριο Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με επικεφαλής τον διευθυντή του εργαστηρίου, αναπληρωτή καθηγητή κ. Π. Κοσμόπουλο σε δύο πανελλαδικές έρευνες σε σχέση με το ενεργειακό πρόβλημα αναφέρει: «είναι εγκληματικό στη χώρα μας, που έχει μεγάλη ηλιοφάνεια, να μη γίνεται εκμετάλλευση της δωρεάν προσφερόμενης ενέργειας από τον ήλιο τόσο για την παραγωγή ηλεκτρισμού όσο και για θερμό νερό

Υδάτινη και Γεωθερμική ενέργεια

γ) Η υδάτινη και γεωθερμική ενέργεια[5]. Η Ελλάδα διατρέχεται από πλήθος χειμάρρων. Το νερό τους κυλά ανεκμετάλλευτο προς τις θάλασσες, ενώ θα μπορούσε με κατάλληλα τεχνικά έργα (φράγματα) να συγκρατηθεί. Έτσι και θα παράγονταν ενέργεια, αλλά και θα αναβαθμιζόνταν το περιβάλλον με τη δημιουργία υγροτόπων. Εξάλλου και τα γεωθερμικά πεδία στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι εφάμιλλα της Ισλανδίας, αλλά είναι ικανά, σε μικρά έστω ποσοστά να συμμετάσχουν στην παραγωγή ενέργειας[6]. Έτσι εκτός των παραπάνω, θα τονώνονταν ο αγροτουρισμός και θα υπήρχαν έτσι τα απαραίτητα κίνητρα για να παραμείνει ο ντόπιος πληθυσμός στον τόπο του, κερδίζοντας τα προς το ζην.

Βιοκαύσιμα

δ) Τα βιοκαύσιμα[7]. Το μέλλον στην παραγωγή ενέργειας από φυσικά προϊόντα. Πρώτες ύλες όπως το καλαμπόκι ή η βρώμη μπορεί να αποδειχτούν χρήσιμες στη μάχη απεξάρτησης της ελληνικής οικονομίας, από το πετρέλαιο και τις επακόλουθες πιέσεις που αυτό ασκεί στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας. Επιπλέον είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία η Ελλάδα να καταστεί αυτάρκης σε βιοκαύσιμα, ανοίγοντας ταυτόχρονα ένα νέο, ελπιδοφόρο και κερδοφόρο κεφάλαιο για την αγροτική παραγωγή[8].

Υστέρηση Ελλάδας στις ΑΠΕ

3. Δυστυχώς τα νούμερα λένε τη δικιά τους αλήθεια, που στην προκείμενη περίπτωση είναι και πραγματικότητα. Μόλις το 3,1% της ηλεκτρικής ενέργειας των 57,8 TWt, που κατανάλωσαν πέρυσι οι Έλληνες, προήλθε από τις μονάδες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), με τα αιολικά πάρκα να κατέχουν τη «μερίδα του λέοντος». Συγκεκριμένα, η συνολική δυναμικότητα των συνδεδεμένων σταθμών ΑΠΕ που λειτουργούσαν τον Ιανουάριο του 2006 αντιστοιχεί σε 2.2 TWh[9] και προέρχεται κατά 77,4% από αιολικά πάρκα, κατά 13,6% μικρά υδροηλεκτρικά έργα και μόνο κατά 9,0% από λοιπές ΑΠΕ (όπως βιοαέριο, φωτοβολταϊκά). Ανησυχητικά μικρή είναι η παρουσία των φωτοβολταϊκών συστημάτων, σχεδόν μηδενική των γεωθερμικών εφαρμογών και περιορισμένη -αλλά με συνεχώς αυξανόμενη ανάπτυξη- των μικρών υδροηλεκτρικών.

ΙΙ.

Ν. 3468/2006

Α. Το νομικό πλαίσιο, το οποίο καθορίζει τα σχετικά με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι σύγχρονο. Ο βασικός νόμος που διέπει τη λειτουργία, επιχορήγηση και αδειοδότηση των αντίστοιχων μονάδων, ήταν ένα σαφές βήμα προς τα εμπρός. Όμως εν έτει 2006, όταν και ψηφίστηκε, ο νόμος 3468, ήταν ήδη παρωχημένος και άτολμος[10]. Όμως το άρθρο 3, 8, 10 , που ορίζουν τα σχετικά με την παραγωγή-σύνδεση με το δίκτυο, δε δείχνουν διάθεση παραμερισμού τις γραφειοκρατίας και επιτάχυνσης των σχετικών διαδικασιών. Έτσι ΑΠΟΘΑΡΡΥΝΟΝΤΑΙ οι επίδοξοι επενδυτές[11].

Αγορά Ενέργειας και ΑΠΕ

Β. Όσον αφορά τον τομέα της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας εν έτει 2007 αυτή λειτουργεί στο πλαίσιο που καθορίζει ο Ν. 2773/1999 «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-Ρύθμιση θεμάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 286) που ψηφίστηκε για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 96/92/ΕΚ για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας[12]. Ο βασικός αυτός νόμος τροποποιήθηκε κυρίως με το Ν. 3175/2003 "Αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, τηλεθέρμανση και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α’ 207) και το Ν. 3426/2005[13] «Επιτάχυνση της Διαδικασίας για την Απελευθέρωση της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» (ΦΕΚ Α’ 304).

Έλλειψη Σχεδίου Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης

Γ. Προς επισήμανση επίσης και για το ότι η Ελλάδα ακολουθεί μια ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ πολιτική στα ζητήματα ενέργειας, τίθεται και το γεγονός ότι νομική διαδικασία εναντίον της Ελλάδας -μεταξύ άλλων χωρών- ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επειδή δεν έχει καταστρώσει εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης. Όπως προβλέπει η Οδηγία 2006/32, κάθε κράτος-μέλος πρέπει να διαμορφώσει ένα τέτοιο σχέδιο στο οποίο θα αναφέρονται συγκεκριμένα οι στόχοι, οι μηχανισμοί, τα κίνητρα και τα πλαίσια προκειμένου η συνολική εγχώρια κατανάλωση ενέργειας να μειωθεί κατά τουλάχιστον 9% την περίοδο 2008-2016.



[1] Economic Analysis Division of the International Energy Agency (2004). World Energy Outlook 2004, Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development/International Energy Agency, P.195. Retrieved on 2007-09-17. “Figure 6.3: Indicative Mid-Term Generating Costs of New Power Plants”

[2] Αρθρ. 3 της Οδηγίας 2001/77/EΚ

[3] Χαρακτηριστικά η Γερμανία, Ισπανία και Πορτογαλία έχουν διείσδυση αιολικής πάνω από 20% και η Δανία πάνω από 40%)

[4] Άλλωστε η ελληνική (δημόσια) νοοτροπία ταυτίζει την ηλιακή ενέργεια με τον ηλιακό και το θερμοσίφωνα των νοικοκυριών.

[5] Για ορισμένους, όπως η κυβέρνηση της Ισλανδίας, η γεωθερμική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμη καθώς τα γεωθερμικά πεδία κάποια στιγμή εξαντλούνται. Αντίθετα η Διεθνεής Αντιπροσωπεία για την Ενέργεια (International Energy Agency) πιστοποεί τη γεωθερμική ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας.

[6] Αξιόλογα γεωθερνικά πεδία της Ελλάδας υπάρχουν στις εξής περιοχές: Αριστηνό Έβρου, Σάππες, Χρυσούπολη, Νιγρίτα, Σιδηρόκαστρο, Λαγκαδά, Αριδαία, Γρεβενά, Θερμοπύλες, Αιδηψός, Σουσάκι Κορινθίας, Ανδραβίδα, Νίσυρος, Λέσβος, Μήλος

[7] Το παρόν άρθρο δεν επεκτείνεται σε ζητήματα που αφορούν την αλλαγή των καλλιεργειών που οδηγούν σε υποσιτισμό και κοινωνικές εντάσεις τους πληθυσμούς των φτωχότερων κρατών. Αναγνωρίζει παραταύτα και δέχεται τη συνέπεια αυτή.

[8] Το επιτάσσει άλλωστε και η ΕΕ, έτσι ώστε έως το 2010 η χρήση των βιοκαυσίμων να φτάσει το ποσοστό του 5,75%

[9] 1 TWh= 1 δισ. KWh

[10] Ο ν.3468/2006 χαρακτήριζε ως Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως εξής: Οι μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η βιομάζα, τα αέρια που εκλύονται από χώρους υγειονομικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού, τα βιοαέρια, η γεωθερμική ενέργεια, η υδραυλική ενέργεια που αξιοποιείται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς

[11] Αν και τα άρθρα 12-13, όπως και οι μετέπειτα Υ. Α. Αριθμ. Δ6/Φ1/οικ.1725, Υ.Α. ΦΕΚ Β΄ 655/17.5.2005, δίνουν έναν τόνο εμπιστοσύνης, καθώς οι τιμές πώλησης της ενέργειας – πάλι στο προσκήνιο το κρατικό μονοπώλιο- θα είναι σταθερές τουλάχιστον για μια δεκαετία

[12] OJ L27/30.1.1997

συνδέσεις σε κοινωνικά δίκτυα

Piano & Band

J' accuse...

Κατηγορώ τον αντισυνταγματάρχη Πατύ ντε Κλαμ, γιατί υπήρξε ο σατανικός δράστης της δικαστικής πλάνης..
Κατηγορώ τον στρατηγό Μερσιέ γιατί, το λιγότερο από πνευματική ανεπάρκεια, έγινε συνένοχος του μεγαλύτερου ανομήματος του αιώνα.
Κατηγορώ τον στρατηγό Μπιγιό, γιατί είχε στα χέρια του αναμφισβήτητες αποδείξεις της αθωώτητας του Ντρέιφους και τις έπνιξε..
Κατηγορώ τον στρατηγό ντε Μπουαντέφρ και τον στρατηγό Γκονζ, γιατί υπήρξαν συνένοχοι του ίδιου εγκλήματος..
Κατηγορώ τον στρατηγό ντε Πελλιέ και τον ταγματάρχη Ραβαρί, γιατί έκαμαν μια εγκληματική προανάκριση, με την πιο τερατώδη μεροληψία..
Κατηγορώ τους τρεις γραφολόγους Μπελόμ, Βαρινιάρ και Γουάρ, γιατί συνετάξανε ψεύτικες εκθέσεις απατεώνων..
Κατηγορώ το υπουργείο Στρατιωτικών και το Επιτελείο, γιατί έκαμαν στις εφημερίδες ιδιαίτερα στην Αστραπή και στην Ηχώ των Παρισίων, μια βδελυρή και απαράδεκτη εκστρατεία για να παραπλανήσουν τη κοινή γνώμη..
Κατηγορώ, τέλος, το πρώτο Στρατοδικείο γιατί παραβίασε το δίκαιο..

Δικαιοσύνη

Εν δέ δικαιοσύνη συλλήβδην πάσ'αρετή εστί.

Ολες γενικά οι αρετές βρίσκονται μέσα στη δικαιοσύνη.
-Αριστοτέλης